توجه بشر به خواب از دير باز به صورت نسبتاً غير علمي و بيشتر با توجه به محتواي خواب ديدن بوده است. نگرش علمي به خواب و موضوعات مربوطه از حدود 80 سال پيش با كشف فعاليتهاي الكتريكي مغز، سيتمهاي بيدار شدن مغز،سيستم گردش روزانه خواب و بيداري آغاز شد. بعد از آن با روشن شدن مراحل مختلف خواب از جمله مراحل 4 گانه خواب بدون حركت سريع چشمها يا (NON-REM) و مرحله خواب با حركت سريع چشمها (REM) در 50 سال اخير اطلاعات در مورد خواب بيشتر و عميقتر گشته و مطالعه بيماريهاي خواب و مسايل آن به صورت علمي و مدرن فعلي در آمده است.
در 35 سال گذشته با مشخص شدن اختلالات تنفسي خواب و نقش آن در اختلالات عصبي و رفتاري روزانه و خواب آلودگي روزانه بيمار و بويژه عوارض قلبي و عروقي آن، همچنين روشن شدن كارايي دستگاه سي پپ ( CPAP) كه با ايجاد فشار مختصر به طور موثري اختلالات عصبي را درمان و از عوارض آن جلوگيري ميكند، افق جديدي در بيماريهاي خواب گشوده شده است. با روشن شدن ارتباط رفلاكس معدي ، مروي (GERD) ، بي نظمي ها و حوادث قلبي، وقفههاي قلبي و انفاكتوس ميوكارد با اختلالات تنفسي خواب اين رشته دامنه وسيع يافته است.
اختلالات خواب حدود 100گروه بيماري را در بر ميگيرد كه در 3 گروه عمده دسته بندي ميشوند:
1- شامل بيماريهاي مربوط به خود خواب
2- بيماريهاي همراه خواب ( پاراسومانیاها)
3- اختلالات خواب ثانوي به بيماريهاي ديگر .
گروه اول كه بخش عمده اختلالات خواب را تشكيل ميدهند شامل دسته عمده بيماريهاي خواب يعني اختلالات تنفسي خواب است كه اختلالات تنفسي خواب از خرخر كردن ساده تا آپنه انسدادي يا مركزي يا مخلوط متغيير است.
50-12% افراد بسته به سن خرخر ساده دارند، آپنه خواب در حدود4-2% افراد را گرفتار ميكند و اختلالات تنفسي خواب 80-70%علت مراجعات به مراكز بيماريهاي خواب را در كشورهاي غربي تشكيل مي دهد. علايم آن به طور خلاصه در بزرگسالان به صورت خرخر كردن شبانه، قطع تنفس شبانه بيش از 10 ثانيه، به طوري كه غالباً باعث نگراني اطرافيان مي شود، بيدار شدن هاي بدون علت و مكرر كه با احساس تنگي نفس و احساس خفگي در خواب همراه است، شب ادراري، سردردهاي صبح گاهی و بالاخره خواب آلودگي شديد روزانه است.
در كودكان، كه حدود 2 درصد آنها بين سنين 8-2 سالگي گرفتار مي كند اكثرا با بزرگي لوزه و آدلوئيد همراه بوده و به صورت اختلال نفس کشیدن درحین خواب حرکت بیش از اندازه درخواب ،بیدار شدنهای مکرر، سردردهای صبح گاهی ،وقفه یا کند شدن رشد و کاهش توان یادگیری کودک یا سندرم پرفعالیتی همراه با کم توجهی کودک (ADHD) دیده می شود در موارد خفیف این بیماری باعث اختلال تمركز حواس و اختلال حافظه و اختلال رشد كودك، اختلال در درس خواندن و رفتار پر تحرك و كم توجهي كودك است وهمچنين در بزرگسالان احساس بي حالي و بي حوصلگي و اختلالات رفتاري عدم سازگاري با اطرافيان در منزل و محل كار و عدم توان ادامه شغل مشخص كه گاهاً صحنههاي بينايي عجيب و غريب ايجاد مي كند كه نمونه آن توهم مشاهده يك درخت سبز در وسط اتوبان توسط بيمار است كه منجر به توقف ناگهاني او و يك تصادف شديد با ضايعات فراوان گرديده است. خواب آلودگي روزانه در بين افراد از حالات خفيف خواب آلودگي هنگام دراز كشيدن يا نشستن و يا مطالعه يا خواب رفتن حين كار و يا فعاليت متفاوت است. از عوارض مهم اين بيماري ايجاد فشار خون و يا عدم پاسخ فشار خون به درمانهاي دارويي هم در كودكان و هم در بزرگسالان، حملات قلبي و انفاكتوس ميوكارد و نارسايي قلبي و بالاخره حوادث عروقي مغز و سكته مغزي است. خواب آلودگي روزانه منجر به حوادث شديد درحين رانندگي يا كار با دستگاههاي مختلف مي شود كه از جمله حوادث اخير نيروگاههاي اتمي تريمايل، ايسلند و چرنوبيل است كه خود مرگ و مير زيادي را باعث شد.
از اختلالات عمده ديگر خواب كه در گروه اول قرار مي گيرند بي خوابيهايي است كه با اشكال و علل مختلف ايجاد مي شود و براي درمان آن مي بايست علل ايجاد كننده آن از جمله اختلالات تنفسي خواب و سندرم پاهاي بي قرار و علل محيطي آن را بررسي و برطرف نمود و در صورتي كه مربوط به بهم خوردن نظم خواب با گردش روزانه- شبانه بدن باشد بايد نسبت به هماهنگ كردن آنها با همديگر اقدام كرد.
كلاً در اين گروه بيماريهاي خواب علت انحراف در زمان يا كيفيت و مدت خواب بررسي شده و با روشن شدن مسئله سعي در برگرداندن كارها به حالت عادي و استفاده از اصول بهداشت خواب است يا گاهي استفاده از داروهاي مختلف و يا استفاده از اشعههاي نوراني با كيفيت مناسب در زمانهاي خاص از شب و يا روز بوده كه اكثراً موفقيت آميز است.
علایم بیماریهای خواب
1-درطول روز من اغلب خسته و خواب آلود می باشم.
2-من نمی توانم به خاطر بیاورم که یک خواب شبانه کامل و راحت یعنی چه ؟!
3-به من گفته میشود،که من در خواب خوروپف می کنم .
4-من احساس افزایش وزن در این اواخر دارم .
5-من بعضی وقتها مشکل تمرکز حواس دارم .
6-مردم به من می گویند ، خیلی بدخلق شده ام.
7-هم بستر من ، می گوید که من بعضی وقتها ایست تنفسی دارم .
8-هنگام رانندگی احساس عمیق خواب آلودگی می کنم.
9-هنگام خواب ،رویاهای نامناسب و عذاب آوری می بینم .
10- بعضی وقتها که از خواب بیدار می شوم ،احساس سستی و زمین گیری می کنم .
11- احساس ضعف می کنم و یا وقتی که بشدت می خندم و یا گریه می کنم زانوهایم خم می شود.
12- بعضی وقتها هم که میخواهم بخوابم ویا به خواب بروم پاهایم به طور غیر قابل کنترل شروع به لرزیدن می کند.
13- هم بسترم می گوید هنگام خواب ،من شروع به لگد انداختن و خروپف کردن می کنم .
14- دائما"و هر شب خوابهای ترسناک و وحشتناک می بینم .
15- اغلب در طول شب که بیدار می شوم ،مجددا"نمی توانم بخوابم.
16- اغلب برای به خواب رفتن مشکل دارم.
17- در مفاصل بدنم احساس دردی می کنم که نمی گذارد بخوابم.
18- اغلب با سوزش قلب و یا با طعم بسیار بد دهان از خواب بیدار می شوم .
19- اغلب با سر دردهای شدید از خواب بیدار می شوم .
20- غرایض جنسی در من کاهش یافته است .
21-اخیرا" در من فشار خون بالا تشخیص داده شده است .
اگر شما بعد از خواندن متن بالا ،حتی به وجود دو گزینه از مراتب بالا در وجود خودتان متوجه شدید، حتما به پزشک مراجعه نمایید