نشریهی انجمن پزشکان آمریکا در سال ۲۰۱۲ در گزارشی بیان کرده است: «درمان واریس از راههای گوناگونی امکانپذیر است که عبارتند از: روشهای محافظهکارانه (دارودرمانی، پوشیدن جوراب واریس و تغییر سبک زندگی)، روشهای نیمهتهاجمی (اسکلروتراپی و قطع بافتهای داخل مجرایی)، روش تهاجمی (جراحی) و روش ترکیبی (ترکیبی از چند روش بالا)».
طبق گزارش سال ۲۰۰۷ در نشریهی دانشکدهی سلطنتی جراحی بریتانیا، در جراحی رگهای واریسی عصبهای بیمار نیز آسیب میبیند. همچنین واریس در نیمی از بیماران، پس از گذشت ۱۰ سال مجددا بازگشت داشته است. وجود رگهای واریسی معمولا نشانهای پنهان از بروز نارسایی وریدی است که لزوما با درد یا ورم همراه نیست. اگر برای درمان واریس به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید، احتمالا قبل از صحبت دربارهی جراحی به شما پیشنهاد میدهد که سبک زندگیتان را اصلاح کنید. با این کار میتوانید میزان تجمع خون در رگها را پایین بیاورید. البته این تغییر فقط به درمان واریس محدود نمیشود، بلکه پرانرژیتر میشوید، پوستتان شفاف میشود، بهسلامتی قلبتان کمک میکنید و گوارش غذا نیز بهتر صورت میگیرد. از تمام فوائدی که برای درمانهای خانگی برشمردیم، بهترین مزیت، بیخطربودن و مقرون بهصرفهبودن آن در برابر عمل جراحی است. پس با ادامه این مطلب با پنج روش درمانی طبیعی برای واریس آشنا شوید.
۱. ورزش
حتما با فواید ورزش آشنا هستید، ورزش منظم یکی از بهترین کارهایی است که برای بهترشدن گردش خون در رگها و پایینآوردن ورم پا میتوان انجام داد. برطبق گزارش مؤسسهی ملی قلب، خون و ریهی آمریکا، نشستن (مخصوصا نشستن در وضعیت نامناسب مانند زمانی که گردن را به جلو خم میکنید یا چهارزانو نشستن) و ایستادن طولانیمدت و بدون حرکت، خطر ابتلا به واریس و ناراحتیهای ناشی از تجمع خون در رگ را چند برابر میکند.
زمانی که شما مدت زمان طولانی بیحرکت میمانید، رگها عمل برگرداندن خون به قلب را سختتر انجام میدهند و برای مبارزه با نیروی جاذبه مشکل پیدا میکنند. ورزش مقدار هورمونها را بهصورت کاملا طبیعی تنظیم کرده، وزن شخص را کم میکند و نمیگذارد از حد طبیعی خارج شود و فشارخون را پایین میآورد. تمام این موارد با هم به درمان واریس کمک میکنند.
براساس نظر متخصصان مؤسسهی بیماریهای قلبی و عروقی کارولینا، برای جلوگیری از ابتلا به واریس باید نرمشهایی را از قبیل بالابردن پا، بالا نگهداشتن مچ پا، حرکات دوچرخه و خمکردن مچ پا به اطراف انجام دهید تا رگهای پا کش بیایند و قوی شوند. ورزشهایی مانند پیادهروی، شنا و دوچرخهسواری که فشار کمی به بدن وارد میکنند نیز، فشار وارده به رگها را کاهش میدهند.
اگر از آن دسته افرادی هستید که با ورزشکردن عضلاتتان درد میگیرد، پس بهآرامی ورزش کنید و بعد از آن برروی عضلهای که درد گرفته است، کیسهی یخ یا آب گرم بگذارید. برای کاهش درد و ورم ناشی از واریس، پاها را بالا بگیرید یا جوراب واریس بپوشید. با این کار به پایی که خون در آن بهدرستی به جریان نمیافتد، فشار ملایمی وارد میکنید.
۲. مراقب وزن خود باشید
افرادی که اضافهوزن دارند، بهخصوص زنان و افراد میانسال، بیشتر درخطر ابتلا به واریس هستند. سنگینی وزن اضافی، فشار زیادی به رگهای شما وارد میکند و به ورم یا برگشت جریان معکوس خون دچار میشوید. این پدیده در سیاهرگهای بزرگی که نزدیک سطح پوست هستند (مانند سیاهرگ صافن در پا) بیشتر رخ میدهد.
«هافینگتون پست» در مقالهای، به ارتباط بین چاقی و واریس پرداخته است. در این مقاله آمده است که تشخیص رگهای واریسی و درمان آنها در افرادی که اضافهوزن دارند، مشکلتر است؛ زیرا در فرد مبتلا، تا زمانی که پاها ملتهب و اندازهی رگها بزرگ نشود، نمیتوان متوجه بیماری شد. اندازهی رگها در بخش درونی پا در این حالت به بیش از ۴ الی ۵ سانتیمتر میرسد.
۳. استفاده از روغنهای اسانس برای تنظیم هورمونهای بدن
روغنهای اسانس برای بهبود گردش خون مفیدند، میزان ورم را پایین میآورند و هورمونهای بدن را تنظیم میکنند. یکی از بهترین روغنها برای درمان مشکلات وریدی، روغن «سرو» است. این روغن، سرعت گردش خون را بالا میبرد و دستگاه گردش خون را تقویت میکند. موضع مورد نظر را دوبار در روز با پنج قطره از این روغن ماساژ میدهید و این کار را بهمدت چند هفته ادامه دهید. درصورتیکه دچار درد عضلانی، ورم یا تاول شدید، مصرف آن را قطع کنید و روغن رقیق دیگری را مانند روغن نعنا، روغن درخت چای یا استوخدوس امتحان کنید.
۴. رژیمغذایی ضدالتهاب
غذاهای خاصی هستند که مانع ایجاد التهاب میشوند و با تقویت گردش خون، سرعت بهبود واریس را افزایش میدهند. این غذاها از گسترش واریس در آینده نیز جلوگیری میکنند. پیروی از رژیم غذایی ضعیف، به شریانها صدمه میزند، کیفیت گردش خون را پایین میآورد و مشکلاتی از قبیل فشار خون، عدم تعادل هورمونی و افزایش وزن را بهوجود میآورد. منظور از داشتن رژیم غذایی ضعیف، خوردن موادی مانند چربیهای ترانس، شکر، کافئین، الکل و غذاهای فرآوری شده است. اکثر این غذاها حاوی مقادیر بسیار بالایی از سدیم نیز هستند. سدیم زیاد، باعث دفع مقدار آب زیاد از بدن میشود و باعث میشود سمهایی در بدن تولید شود که شدت ورم رگهای واریسی را بالا میبرد.
غذاهایی که خاصیت ضدالتهابی بالایی دارند و ظاهر واریس را بهبود میبخشند، عبارتند از:
• مواد غذایی که دارای فیبر زیادی هستند: فیبر برای سلامت قلب مفید است و برای خوب کارکردن دستگاه گوارش ضروری است. خوردن روزانه ۳۰ الی ۴۰ گرم فیبر بهترین روش برای پیشگیری از یبوست است. ابتلا به یبوست در شکم تولید نفخ میکند و نفخ به رگهای اطراف شکم و پاها فشار میآورد. غذاهایی که حاوی مقدار بالایی فیبر هستند، عبارتند از: تخمشربتی و تخم کتان (هردو دارای امگا ۳ هستند و همچنین خاصیت ضدالتهابی دارند)، سبزیجات، میوهها و حبوبات تازه.
• غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان: آنتیاکسیدانها به استحکام رگها کمک میکنند، ضدالتهاباند و شریانها را سالم نگه میدارند. ویتامین C و ویتامین E، آنتیاکسیدانهای معروفی هستند. این دو ویتامین بهوفور در سبزیجاتِ برگسبز و مرکبات یافت میشوند. ویتامین E از لختهشدن خون جلوگیری میکند، رقیقکنندهی طبیعی خون و برای سلامت قلب مفید است. ویتامین C مادهی ضدالتهاب قویای است و برای پوست نیز معجزه میکند.
• ادرارآورهای طبیعی: پزشکان در مواردی که صلاح بدانند به تجویز قرصهای ادرارآور میپردازند تا ادرار دفعی را افزایش داده و آب اضافی یا ورم بدن را کاهش دهند. با مصرف خوراکیهای زیر میتوانید میزان دفع ادرار را بالا ببرید. این خوراکیها عبارتاند از: سبزیهای تازه (جعفری، گشنیز و ریحان)، رازیانه، برگهای سبز گیاه قاصدک، خیار، مارچوبه و کرفس.
• غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی منیزیم هستند: تجمع خون در رگهای پا، فشار خون و گرفتگی عضلات پا (سندرم پای بیقرار) علائم هشداردهندهای هستند که به وضوح نشان میدهند مواد الکترولیتی بدن ما کم شده است. الکترولیتها یونهای شیمیایی رادیکالی هستند و در هدایت الکتریکی درون سلولها و نورونها نقش دارند. پتاسیم و منیزیم از جمله موادی هستند که ساختار مایع الکترولیت بدن ما را تشکیل میدهند. برای مقابله با این علائم آزاردهنده، باید خوردن موادی مانند سبزیهای برگسبز، آوکادو، موز، سبزیجات خانوادهی کلم و سیبزمینی شیرین را در اولویت قرار دهید.
• غذاهای ادویهدار: غذاهایی که حاوی ادویههایی نظیر فلفل قرمز و کاری هستند، دمای بدن را بالا میبرند. بهاینترتیب با مصرف ادویه گردش خون بهتر میشود، حتی میتوان میزان اشتها را نیز کنترل کرد و جلوی اضافهوزن را گرفت.
• ماهیهای دریایی: ماهی و غذاهای دریایی مانند ماهی آزاد، شیرماهی، ماهی کولی، ساردین و ماهی تن حاوی روغن امگا ۳ هستند. متخصصان برای داشتن گردش خون سالم مصرف این روغن را بسیار توصیه میکنند.
• سرکه سیب: سرکهی سیب انتشار خون را در دیوارهی رگها بهبود میبخشد و ضدالتهاب است. برخی بیماران مبتلا به واریس گفتهاند که با ترکیبکردن سرکهی سیب با گیاه دارویی «هاماملیس» و ماساژدادن آن بر روی موضع ملتهب، ورم کاهش یافته و ظاهر رگهای واریسی طی چند هفته بهبود مییابد.
۵. استفاده از دو گیاه داروییِ قرهقاط و شاهبلوط هندی
بوتهی قرهقاط و درخت شاهبلوط هندی برای درمان واریس مفیدند و استفاده از آنها برای بدن بیضرر است. بشر هزاران سال است که از این دو گیاه برای درمان خانگی بیماریها استفاده میکند. متخصصان آنها را برای درمان نارسایی وریدی مزمن مورد مطالعه قرار دادهاند. از نشانههای نارسایی وریدی میتوان به درد، ورم قوزک پا، احساس سنگینی، تیرکشیدن پا و گرفتگی عضلانی اشاره کرد. قرهقاط و شاهبلوط هندی به دفع آب اضافیِ بدن کمک میکند و مشکلات گردش خون، ورم، اسهال، گرفتگی عضلانیِ ناشی از سندرم پیش از قاعدگی و ناراحتیهای پوستی را درمان میکنند.
میوهی درختچهی قرهقاط در اروپا به بلوبری معروف و خوردنی است. میتوانید عصارهی این میوه را بگیرید یا با آن نوعی چای دم کنید. از پوست درخت شاهبلوط هندی، دانه، برگ و گلهای آن بهصورت عصاره، کرم، چای و کپسول استفاده میکنند. بهدنبال عصارهی شاه بلوط هندیای باشید که میزان «آئیسین» فعال آن ۱۶ الی ۲۰ درصد باشد. روزانه باید ۱۰۰ میلیگرم از این عصاره را مصرف کنید. برخی متخصصان نیز میگویند میزان مصرف قرهقاط دوبار در روز و هربار ۱۶۰ میلیگرم است.
میتوانید این دو گیاه را هر روز با ۲۰۰ میلیگرم گیاه دارویی «کولهخاس»، ۲۰۰ میلیگرم عصارهی هستهی انگور و ۴۰۰ واحد ویتامین E مخلوط و مصرف کنید. این ترکیب، گردش خون را تقویت، از رگها در برابر فشار و آسیب محافظت و خون را رقیق میکند. محققان دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند نیز توصیه کردهاند که افراد مبتلا به واریس مصرف موادی را که حاوی مادهی شیمیایی «روتین» هستند، افزایش دهند. «روتین» از خانوادهی «بیوفلاونوئید» هاست و از دیوارهی رگها محافظت میکند و کارایی آنها را افزایش میدهد. «بیوفلاونوئید» درد و ورم ناشی از رگهای واریسی را تسکین میدهد. مواد غذاییای که حاوی این ماده هستند، عبارتاند از: هستهی انگور، پوست درخت کاج، بوته قرهقاط، زالزالک و گیاهانی که حاوی آنتیاکسیدان هستند (مانند میوههای حاوی ویتامین C)