مدت هاست که بعضی افراد سعی کرده اند میزان استفاده از محصولات کارخانه ای را در برنامه غذایی خود کاهش دهند، به همین دلیل به محصولات خانگی روی آورده اند. یکی از این تغییر رویکردها استفاده از رب های خانگی است. البته این کار می تواند در ارتقای سلامت افراد تاحدودی تاثیرگذار باشد، چرا که مصرف برخی محصولات به صورت تازه و ارگانیک خاصیت بیشتری به همراه دارد، اما نباید فراموش کرد زمانی این امر خوب و تایید شده است که افراد از سلامت و بهداشت محصولات خانگی مطمئن باشند.
در صورتی که احتمال آلودگی برخی محصولات خانگی که به صورت عمده و بدون هیچ نظارتی به فروش می رسند زیاد است، در این شرایط می توان گفت محصولات کارخانه ای نسبت به این محصولات ارجح تر هستند، چرا که مدتی است در بسیاری از خبرگزاری ها خبر مصرف بی رویه از بنزوات سدیم در رب های خانگی خبرساز شده است.
مصرف ماده ای که اگر بدون نظارت ارگان های مربوطه و در اندازه غیراستاندارد مصرف شود می تواند عوارض مختلفی را برای سلامت شهروندان به همراه داشته باشد. اگر شما هم از جمله علاقه مندان رب های خانگی هستید و از این رب ها برای تهیه غذاهای خانگی استفاده می کنید با ما همراه باشید تا همه زیروبم ها و راهکارهای شناسایی رب گوجه فرنگی سالم از تقلبی را بدانید.
مراقب باشید گوجه کال به خوردتان ندهند!
برای درست کردن رب اولین و مهم ترین مقوله گوجه فرنگی مرغوب است، برای همین باید گوجه ها رسیده و آبدار باشند. متاسفانه برخی افراد سودجو برای تهیه رب های خانگی که قصد فروش آنها را دارند، از گوجه های کال یا گوجه هایی که بعضی از قسمت هایش سبز رنگ است، استفاده می کنند. باید بدانید که این قسمت های سبز رنگ دارای ماده ای سمی به نام سولانین هستند که این ماده قادر است سلامت افراد را به خطر بیندازد، بنابراین چه در تهیه رب های خانگی و چه کارخانه ای حتما باید از گوجه فرنگی های رسیده استفاده شود.
التهاب دستگاه گوارش با رب کال
سولانین ماده ای سمی است که مصرف آن برای انسان عوارض زیادی به همراه دارد که مهم ترین آن ملتهب شدن روده و معده است، اما غیر از این مشکل، این ماده قادر است افراد را با مشکلاتی ازجمله ناباروری، التهاب پوست، گشادی کبد، شکم درد و… مواجه کند.
روش پخت رب خیلی مهم است؟
رب گوجه فرنگی خواص زیادی دارد؛ یکی از مهم ترین خاصیت آن وجود آنتی اکسیدانی با نام لیکوپن است. این ماده در اکثر میوه های قرمز یافت می شود اما منبع اصلی این ماده در گوجه فرنگی است. همان طور که می دانید برای تهیه گوجه فرنگی حرارت یکی از مهم ترین مرحله در تهیه رب است که در این مرحله به دلیل دریافت حرارت، لیکوپن آزاد می شود، یعنی خاصیت آنتی اکسیدانی اش افزایش پیدا می کند، به همین دلیل می توان ادعا کرد رب گوجه فرنگی یکی از محصولاتی است که به دلیل این فرایند، می تواند در سلامت افراد نقش بسزایی داشته باشد.
اما در اکثر اوقات رب هایی که در خانه و زیرنظر افراد غیرمتخصص تهیه می شود، میزان حرارت بیش از حد نیاز است؛ در این صورت می توان گفت رب گوجه فرنگی که بیش از حد نیاز درمعرض حرارت باشد، نه تنها فاقد آنتی اکسیدان است بلکه دیگر جز مواد مغذی به شمار نمی آید. باتوجه به شرایط ذکر شده، اگر از مرحله ساخت رب های خانگی اطمینان ندارید، بهتر است از رب های کارخانه ای استفاده کنید.
چرا پای تقلب به میان می آید؟
یکی از مزیت های بارزی که رب های خانگی نسبت به رب های کارخانه ای دارند، عدم وجود مواد افزودنی در آنهاست که این ویژگی رب های خانگی را از رب های کارخانه ای متمایز کرده است. همچنین رب خانگی که زیرنظر خود فرد تهیه شود، می تواند قابل استفاده برای همه افراد خانواده باشد. به عنوان مثال با کنترل نمک، برای افرادی که فشارخون بالایی دارند رب خانگی قابل استفاده است. کودکانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند باید از مواد غذایی استفاده کنند که فاقد گلوتن باشد.
برای همین رب های خانگی می تواند برای آنها بهترین گزینه باشد چرا که فاقد گلوتن و مواد افزودنی است، اما وقتی پای خرید و فروش و سود دهی به میان می آید، برخی افراد رب های خانگی خود را به فروش می رسانند، اما چون رب های خانگی در شرایط پاستوریزه و استریل کامل تهیه نمی شوند و در محیط غیر خلأ و ظرف های قلندود پخت نمی شوند، احتمال کپک زدن در آنها زیاد است. برای همین پای تقلب به میان می آید و برخی افراد سودجو با افزودن مواد نگهدارنده سعی بر فروش رب های خانگی دارند.
بنزوات سدیم در رب خانگی!
یکی از افزودنی هایی که روند کپک زدن محصولات را به تعویق می اندازد، بنزوات سدیم است که ماده ای شیمیایی است. البته خود گوجه فرنگی دارای اسید بنزوئیک است؛ اما به میزانی نیست که از روند کپک زدن جلوگیری کند، به همین دلیل برخی افراد سودجو سعی بر این دارند با ماده نام برده شده این میزان سرعت روند کپک زدن رب های گوجه فرنگی را به تعویق بیندازند. اما نمی دانند که میزان مجاز مصرف این ماده چقدر است.
مصرف بنزوات سدیم چه عوارضی دارد
اما میزان استفاده از این ماده شیمیایی در محصولات غذایی بسیار حائز اهمیت است و اگر در غلظت یک دهم درصد و کمتر مورد استفاده قرار بگیرد، هیچ مشکلی برای سلامت افراد ایجاد نمی کند، اما اگر این مقدار بیش از حد باشد، بنزوات سدیم می تواند با اسیدسیتریک ترکیب شود و ترکیب بنزل درست کند که یکی از مهم ترین فاکتورهای سرطان زاست. این ترکیب علاوه بر افزایش خطر ابتلا به سرطان، بیماری های گوارشی و کبدی را هم برای افراد به دنبال دارد، چون افراد غیر متبحر و غیرکارشناس از این ماده شیمیایی استفاده می کنند با میزان استاندارد آن آشنا نیستند و برای اینکه به هدف خود، یعنی عدم کپک زدن محصولات، برسند از بنزوات سدیم به میزان بیشتری استفاده می کنند.
می خواهید این سموم را دفع کنید؟!
یکی از بهترین راه های دفع سموم نوشیدن آب زیاد است یعنی بین ۸ تا ۱۲ لیوان باید روزانه آب بنوشید. این کار باعث پاکسازی کلیه می شود. برای پاکسازی سیستم گوارشی و کبد بهتر است از مواد آنتی اکسیدانی از جمله میوه و سبزیجات استفاده کنید. غیر از نوشیدن آب، اگر فردی احساس کند سمومی وارد بدنش شده است، برای پاکسازی بهتر است روزانه حداقل بین دو تا سه لیوان شیر یا ماست کم چرب استفاده کند.
جز بنزوات سدیم، سم آلترامید هم در رب خانگی یافت می شود!
بنزوات سدیم سرطان زا هستند و در اکثر کارخانه های معتبر این ماده افزودنی مورد استفاده قرار نمی گیرد. اما رب های خانگی که به قصد فروش مورد استفاده قرار می گیرند، چون هیچ نظارتی روی آنها نیست به میزان غیرمجاز از افزودنی ها به خصوص بنزوات سدیم استفاده می کنند.
البته غیر از وجود بنزوات سدیم در رب های خانگی غیر مجاز، ماده دیگری به نام آلترامید در این رب ها وجود دارد. هنگام پخت گوجه فرنگی در خانه چون خلأ وجود ندارد این سم تولید می شود در صورتی که در رب های کارخانه ای معتبر خبری از این سم نیست. به این دلیل که در کارخانه ها حرارت با خلأ است و زیر دمای ۷۰ درجه رب تهیه می شود، به طور کلی در کارخانه ها به دلیل کنترل و نظارتی که از سمت نهادهای نظارتی می شود هیچ ماده افزودنی غیرمجازی در رب های گوجه فرنگی کارخانه ای یافت نمی شود.
پودر زرشک را جایگزین رب گوجه فرنگی کنید!
به طور کلی اگر به رب مرغوب و معتبری دسترسی ندارید، می توانید به جای آن از پودر زرشک استفاده کنید. همچنین افرادی که به بیماری سنگ کلیه مبتلا هستند، نمی توانند از گوجه فرنگی و رب گوجه فرنگی به میزان فراوان استفاده کنند. به این دلیل که در گوجه فرنگی اگزالات وجود دارد و این ماده افراد را مستعد تشکیل سنگ کلیه می کند.
غیر از بنزوات از چه ضدکپک هایی می توان استفاده کرد؟
خانواده بنزوات و ترکیبات ضد کپکی مثل پروپیونات سدیم موارد دیگری هستند که ممکن است در محصولات خانگی به خصوص رب های گوجه فرنگی استفاده شوند. به طور کلی توصیه می شود فرهنگ مصرف کننده ارتقا پیدا کند، به طور کلی افراد باید از محصولاتی استفاده کنند که پروانه ساخت، پروانه بهداشتی، پروانه استاندارد و سری ساخت داشته باشد. همچنین باید سیستم خودنظارتی شکل بگیرد، یعنی افراد از خرید محصولاتی که فاقد اعتبار هستند را خریداری نکنند.
مراقب رنگ های غیر مجاز هم باشید
وقتی از گوجه فرنگی ها نامرغوب برای تهیه رب استفاده می شود، ممکن است رنگ این محصول با رنگ اصلی آن کمی متفاوت باشد. به خصوص که برخی افراد سودجو ممکن است به جای گوجه فرنگی از محصولات دیگری مثل کدو، نشاسته و … استفاده کنند. در این شرایط برای رنگی بهتر، این افراد متوسل به رنگ های خوراکی یا غیر مجاز می شوند.
اگر رنگ خوراکی ها در دوز مناسب مورد استفاده قرار نگیرد، مشکلات جسمانی زیادی را برای افراد به خصوص مشکلات گوارشی، کبد و کلیه به وجود می آورد. اگر می خواهید از رب خانگی استفاده کنید بهتر است خودتان در خانه انجام دهید تا با اصول بهداشتی و بدون تقلب تهیه شود. اگر می خواهید از رب خانگی استفاده کنید بهتر است خودتان در خانه انجام دهید تا با اصول بهداشتی و بدون تقلب تهیه شود.
در مورد نگهداری رب، این نکات را رعایت کنید
اگر می خواهید رب خانگی تان دچار کپک زدگی نشود، بهتر است روی رب را با یک لایه نازک روغن بپوشانید. در این صورت روند کپک زدگی به تاخیر می افتد. همچنین رب ها باید در ظروف شیشه ای نگهداری شوند. ظروف فلزی، حلبی و آلومینیومی ظروف مناسبی برای نگهداری رب ها به خصوص رب های خانگی نیستند. حتی رب های صنعتی هم زمانی که در رب باز می شود باید محتویات آن در ظرف شیشه ای منتقل شود.
رب گوجه فرنگی کپک زده را دور بریزید!
کپک ریشه های بسیار طولانی و درازی دارد که به عمق ماده نفوذ پیدا می کند، برای همین باید کل ظرف رب یا هر ماده دیگر را که کپک زده دور بریزید، چرا که با چشم مسلح عمق ریشه کپک قابل مشاهده نیست، بنابراین باید کل ظرف را معدوم کرد. در غیر این صورت مصرف محصولات کپک زده به دلیل اینکه دارای سموم قارچی مثل آفلاتوکسین هستند، فرد مصرف کننده را مستعد سرطان به خصوص سرطان کبد می کنند.
تشخیص رب مرغوب از طریق رنگ!
رب چه خانگی و چه کارخانه ای باید رنگ طبیعی گوجه فرنگی را داشته باشد؛ یعنی نه خیلی قرمز باشد که در این صورت نشان دهنده استفاده از رنگ های افزدونی است و نه خیلی ارغوانی باشد که در این صورت می توان گفت از گوجه های نامرغوب استفاده شده است. باید حد وسط یعنی بین رنگ های صورتی و قرمز باشد.
رب باید داخل روغن پخش شود!
وقتی رب گوجه فرنگی داخل روغن خوب پخش شود، یعنی رب مرغوبی است. اما اگر رب در روغن حالت گلوله گلوله شود، نشان دهنده کیفت بد رب گوجه فرنگی است که ممکن است غیر از گوجه فرنگی از ترکیبات دیگری مثل کدو، نشاسته و … استفاده شده باشد. اگر رب را داخل روغن حرارت دهید و نقاط سیاه رنگی داخل روغن تشکیل شوند، بازهم این حالت نشان دهنده پایین بودن کیفیت رب است که حاوی ناخالصی های زیادی است.
این موارد پارامتری هایی هستند که غیر از اینکه در قوطی را باز می کنید، می توانید از این طریق مرغوبیت آن را چک کنید.
آیا تشخیص بنزوات در رب کار آسانی است؟
وجود افزودنی هایی مثل بنزوات سدیم با هیچ روشی قابل تشخیص نیست مگر اینکه با ابزارهای مخصوص آزمایشگاهی این کار انجام شود. برای همین تشخیص آن برای یک فرد مصرف کننده کار سختی است و با چشم غیرمسلح قابل شناسایی نیست. اگر با کپک های کوچکی روی رب مواجه شدید بدانید که این موضوع نشان دهنده کیفیت بد رب نیست، بلکه نشان دهنده این است که تولید کننده از دوز کمتر بنزوات سدیم استفاده کرده است.
محصولات خانگی یا کارخانه ای؟
امروزه به دلیل بالا رفتن ریسک سرطان و بیماری های متابولیک مردم ترجیح می دهند از محصولات کارخانه ای کمتر استفاده کنند و بیشتر به سمت محصولات خانگی روی آورده اند. البته به شرط آنکه محصولات خانگی زیر نظر خود فرد تهیه شوند و تمام نکات بهداشتی و استاندارد رعایت شود. اما اگر قرار باشد از رب ها یا محصولات خانگی استفاده کنید که هیچ نظارتی روی آن نیست و به صورت عمده فروخته می شوند، بهتر است مصرف نشود، چرا که از صحت و سقم بودن شان هیچ اطلاعاتی در دست نیست و به احتمال زیاد آغشته به افزودنی های زیادی هستند.
افزودنی های مجاز را بشناسیم
به طور کلی افزودنی ها به دو دسته تقسیم می شوند؛ یکسری از آنها به هیچ عنوان نباید به هیچ ماده غذایی افزوده شوند. اما سری دوم، در برخی مواد غذایی به اندازه مشخص و به میزان کم مورد استفاده قرار می گیرند. به بیان دیگر افزودنی های مجاز به محصولاتی اضافه می شوند که کمتر در برنامه غذایی فرد قرار دارد. اما رب یک ماده غذایی است که به صورت روتین استفاده می شود به همین دلیل استفاده از مواد افزودنی در این محصول غیر مجاز است. به عنوان مثال بنزوات سدیم در رب گوجه فرنگی غیر مجاز است اما متاسفانه خیلی از افراد سودجو از این مواد افزودنی استفاده می کنند تا از بروز کپک جلوگیری کنند.
افزودنی ها اگر بیش از اندازه مصرف شوند چه می شود؟
عارضه های گوارشی و ریسک سرطان به خصوص سرطان دستگاه گوارش و بیماری های خونی افزایش پیدا می کند. برای همین توصیه می شود اگر به محصولات خانگی به خصوص رب های گوجه فرنگی معتبر و ایمن دسترسی ندارید از رب های گوجه فرنگی صنعتی استفاده کنید، چرا که اگر در کارخانه ها از مواد افزودنی استفاده شود، در حد مجاز و تحت نظارت متخصصان این کار انجام می شود.