ریشه درخت بادام بسیار قوی است. این درخت می‌تواند حتی با كمی رطوبت نیز رشد كند. برگ‌های آن بیضی، باریك، نوك تیز و به رنگ سبز می‌باشد. گل‌های آن بسیار زیبا و به‌رنگ صورتی است. در اوایل بهار شكوفه‌های بادام ظاهر می‌شود.

به‌طور كلی دو نوع بادام وجود دارد:

۱. بادام شیرین (Sweet Almond)

۲. بادام تلخ (Bitter Almond).
 

میوه درخت بادام به‌صورت سفت می‌باشد كه قشر خارجی آن سبز رنگ و پوشیده از كرك است كه در داخل آن بادام با پوست سخت وجود دارد. در ابتدای تشكیل میوه پوشش خارجی سبز رنگ و گوشت‌دار است كه پوشیده از كرك است و هنوز به‌درستی رشد نكرده كه آنرا چغاله بادام Amandon می‌نامند كه دارای خواص مخصوص می‌باشد. پس از رسیدن بادام به‌تدریج پوشش خارجی سبز رنگ خشك شده و پوست آن نیز سفت و سخت می‌شود و مغز بادام در داخل آن رشد كرده و آماده استفاده می‌شود.

مغز بادام بیضی شكل و مسطح بوده كه یكطرف آن نوك تیز است. مغز بادام در داخل پوسته نارك قهوه‌ای رنگی می‌باشد كه می‌توان آن را به كمك آب گرم از آن جدا كرد كه مغز بادام سفید رنگ در داخل آن است

مغز بادام شیرین و طعم ملایم و خوشمزه‌ای دارد و به سهولت از بادام تلخ تشخیص داده می‌شود. از كلیه قسمت‌های درخت بادام شیرین مانند شكوفه، برگ و میوه آن استفاده طبی می‌شود.

تركیبات شیمیائی

بادام شیرین دارای ۵۰ تا ۵۵ درصد و بادام تلخ دارای ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن می‌باشد. بادام همچنین دارای ۲۵ درصد مواد سفیده‌ای و دیاستازی به‌نام امولسین (Emulsine)، قند، صمغ، موسیلاژ و مواد معدنی می‌باشد. بادام تلخ دارای ماده مخصوصی (۱ تا ۳ درصد) به‌نام آمیگدالین (Amygdlin) می‌باشد كه از اثر آب بر روی این ماده اسید سیانیدریك و آلدئید بنزوئیك (Aldehyde benzoic) و گلوكز حاصل می‌شود‌

اسانس بادام تلخ (آلدئید بنزوئیك‌) در عطر سازی به‌كار می‌رود و همچنین از آن رنگ سبزی به‌نام مالاشیت Malachite درست می‌كنند‌. اسانس بادام تلخ به‌دلیل اینكه دارای اسید سیانیدریك است كمی تلخ می‌باشد‌. مقدار اسید سیانیدریك در بادام تلخ ۰۰۰۲۵/۰ درصد است.

 

جدول مواد موجود در صد گرم مغز بادام‌ شیرین خشک‌شده

 

آب	۴/۷ گرم
انرژی	۵۹۸ كالری
پروتیئن	۱۸/۶ گرم
روغن‌های اشباع نشده	۵۴/۲ گرم
نشاسته	۱۹/۵ گرم
كلسیم	۳۲۰ میلی گرم
فسفر	۵۰۰ میلی گرم
آهن	۴/۷ میلی گرم
پتاسیم	۷۷۰ میلی گرم
ویتامین ب ۱	۰/۲۵ میلی گرم
ویتامین ب ۲	۰/۹ میلی گرم
ویتامین ب ۳	۳/۵ میلی گرم

 

 

خواص داروئی

·   بادام شیرین از نظر طب قدیم ایران كمی گرم و تر است.

·   بادام ملین بوده و روغن بادام ضد یبوست است مخصوصاً از روغن بادام می‌توان رفع یبوست برای بچه‌ها استفاده كرد‌.

·   بادام سینه را نرم می‌كند‌.

·   شیر بادام برای رفع سرفه‌، ناراحتی حنجره و تنگی نفس مفید بوده و خلط‌آور است.

·   بادام برای درمان زخم روده‌ها و مثانه و اسهال مفید است.

·   بادام بوداده مقوی معده بوده و قابض است.

·   بادام تقویت‌كننده نیروی جنسی است و تولید اسپرم را زیاد می‌كند.

·   بادام را آسیاب كرده و با عسل مخلوط كنید برای درد كبد و سرفه مفید است.

·   . چغاله بادام لثه و ریشه دندان را تقویت می‌كند.

·   چغاله بادام برای خشكی دهان مفید است.

·   شكوفه بادام را دم كنید و به‌عنوان مسهل برای اطفال استفاده كنید.

·   . دم كرده پوست قهوه‌ای رنگ مغز بادام بهترین دارو برای تسكین درد و التهاب مجاری تنفسی است. (مقدار مصرف ۵ گرم در ۱۰۰ گرم آب)

·   جوشانده برگ درخت بادام برای نارسائی كبد و كیسه صفرا مفید است.

·   روغن بادام خواب‌آور است و بی‌خوابی را از بین می‌برد.

·   برای صاف كردن سینه و نرم شدن روده‌ها و از بین بردن سرفه خشك باید روغن بادام را با شكر و كتیرا مخلوط كرده و بخورید.

·   روغن بادام را با آب گرم مخلو ط كنید داروی خوبی برای رفع اسهال و دل‌پیچه بچه‌ها خواهد بود. ضمناً این مخلوط سنگ مثانه را خارج كرده و ادرار كردن را آسان می‌كند.

·   برای درمان نقرس و رفع خمیدگی پیران، مهره‌های پشت را با روغن بادام چرب كنید.

·   برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد كرم است.

·   برگ خشك شده درخت بادام قابض بوده و اسهال را از بین می‌برد.

·   روغن بادام شیرین به‌دلیل خاصیت نرم‌كنندگی و ضد التهاب در كرم‌ها و پمادها به‌كار می‌رود.

·   برای رفع بیماری‌های سینه، روغن بادام شیرین را با هموزن آن عسل و یك زرده تخم مرغ مخلوط كنید كه به‌صورت خمیر یكنواختی درآید سپس به آن جوشانده گل ختمی اضافه كرده و یك قاشق چایخوری از آن را به فاصله هر سه ساعت بخورید.

·   برای رفع خارش پوست بچه‌هائیكه كه سرخك و مخملك دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بمالید خارش را تسكین می‌دهد.

·   مالیدن روغن بادام بر روی پوست التهاب را رفع كرده و سوختگی را درمان می‌كند.

·   روغن بادام اگزما را رفع می‌كند.

·   خواص بادام تلخ

·   بادام تلخ دارای اسید سیانیدریك است در مصرف آن باید نهایت دقت را به‌عمل آورد.

·   مغز بادام تلخ از نظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشك است.

·   بادام تلخ را آسیاب كرده و با سركه مخلوط كنید ضماد خوبی برای سر درد می‌باشد همچنین مالیدن آن بر دور چشم برای تقویت بینائی مفید است.

·   خوردن بادام تلخ برای تنگی نفس، سرفه و ورم ریه مفید است.

·   بادام تلخ را با عسل بخورید كبد و طحال را تمیز می‌كند .

·   برای رفع درد كلیه‌ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخورید.

·   بادام تلخ را با عسل برای قولنج مفید است.

·   برای از بین بردن سنگ كلیه و ناراحتی‌های كلیه‌، بادام تلخ را با شیره انگور مخلوط كرده و بخورید.

·   اگر عادت ماهیانه خانم‌ها عقب می‌افتد بهترین طرز درمان آن قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل است‌.

·   برای از بین بردن لكه‌های صورت، بادام تلخ را پودر كنید و با سركه مخلوط كرده و پمادی از آن درست كنید و روی پوست بمالید.

·   پماد بادام تلخ برای درمان زخم‌های كهنه خارش و مخملك به‌كار می‌رود.

·   پماد ریشه درخت بادام تلخ برای درمان انواع دردها مفید است.

·   پماد ریشه درخت بادام برای پاك كردن طحال، كلیه و دفع كرم روده به‌كار می‌رود.

·   دم كرده ریشه درخت بادام تلخ برای پاك كردن طحال، و دفع كرم روده به‌كار می‌رود.

·   روغن بادام تلخ خاصیت مسهلی دارد.

·   روغن بادام تلخ برای تنگی نفس، درد كلیه و خارج كردن سنگ مثانه مفید است.

·   برای رفع زنگ زدن و صدا در گوش یك قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بریزید.

·   مالیدن روغن بادام تلخ روی صورت، لكه‌ها و چین و چروك را از بین می‌برد.

·   روغن بادام تلخ ترك دست و پا را كه از سرما ایجاد شده از بین می‌برد.

·   آنهائی كه مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خمیری درست كنند و از آن به‌جای صابون برای شستن نقاطی كه مبتلا به اگزما است استفاده كنند به‌زودی بهبود می‌یابند.

·   خمیر بادام تلخ برای رفع بوی بد پا و زیر بغل مفید است.

·   روغن بادام تلخ برای درمان سیاه سرفه مفید است.

·   طرز استفاده

·   ـ روغن بادام:

·   برای به‌دست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تمیز كردن و خشك كردن خرد می‌كنند و به‌صورت خمیر درمی‌آورند و سپس آن را تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج می‌كنند‌. این روغن را فشار اول می‌نامند‌.

·   تفاله بادام را كه از فشار اول باقیمانده تحت اثر حرارت و مواد شیمیائی قرار داده و روغن فشار دوم را به‌دست می‌آورند‌. به‌دلیل اینكه روغن بادام گران است معمولاً تقلب كرده و آن را با روغن‌های دیگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط كرده و با روغن بادام می‌فروشند.

·   همانطور كه گفته شد اگر روغن بادام تلخ یا مغز زردآلو و یا هلو تحت اثر آّب قرار گیرند اسید سیانیدریك و آلدئید بنزوئیك تولید می‌شود كه سمی است بنابراین برای گرفتن روغن از این هسته‌ها نباید از آب استفاده كرد‌.

·   ـ اسانس بادام تلخ‌:

·   این اسانس مایعی زلال و بی‌رنگ است كه در اثر كهنه شدن به‌رنگ زرد كمرنگ در‌می‌آید. بوی آن قوی، طعمش سوزاننده و تلخ و بسیار سمی است. اسانس بادام تلخ به سهولت با اكسیژن هوا تركیب و اكسید می‌شود. بنابراین باید همیشه محتوی آن كاملاً پر و در بسته بوده و در جای تاریك و سرد نگاهداری شود.

·   ـ شكوفه و گل بادام:

·   گل و شكوفه درخت بادام دارای بوی مطبوعی و طعم تلخ می‌باشد.

·   ـ پوست میوه بادام:

·   به‌صورت جوشانده مصرف می‌شود. طرز تهیه آن به این صورت است كه ۵۰ گرم پوست بادام شیرین را در یك لیتر آب ریخته و مدت چند دقیقه آن را می‌جوشانند سپس آن را صاف كرده و مصرف می‌كنند‌.

·   برای تهیه جوشانده برگ درخت بادام ۵۰ گرم برگ درخت را در یك لیتر آب می جوشانند و سپس صاف می‌كنند‌.

·   برگ درخت بادام:

·   ـ مغز بادام:

·   شیر بادام را از مغز بادام بونداده و خام تهیه می‌كنند. برای تهیه آن ۵۰ گرم مغز بادام را كاملاً آسیاب كرده كه به‌صورت پودر درآید. سپس مقدار ۵۰ گرم شكر یا قند به آن اضافه كرده و با یك لیتر آب مخلوط می‌كنند مایعی مانند شیر به‌دست می‌آید. معمولاً به‌صورت خشك شده و خام و یا بوداده مصرف می‌شود.

·   ـ شیر بادام:

·   نوع دیگر شیر بادام برای كودكان شیرخوار و اطفال بسیار مفید است و می‌تواند جانشین شیر مادر و یا مكمل آن باشد بدین ترتیب به‌دست می‌آید كه مقدار ۵۰ گرم بادام را به‌مدت چند دقیقه در آب گرم قرار می‌دهند تا پوست آن كنده شود سپس آ نرا آسیاب كرده و به‌صورت پودر درمی‌آیند و مقدار كمی آب را به آن اضافه می‌كنند و به‌هم می‌زنند تا به شكل خمیر درآید سپس خمیر حاصل را با یك لیتر آب مخلوط و به‌هم می‌زنند و سپس مقدار ۵۰ گرم عسل به آن اضافه می‌كنند تا كاملاً حل شود. این مایع را از پارچه ململ می‌گذرانند تا مایعی مانند شیر از آن باقی بماند.

·               البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شیر بادام استفاده كنند احتیاجی به صاف كردن آن نخواهد بود. طریقه دیگری كه آسان‌تر است بدین صورت می‌باشد كه مقدار ۵۰ گرم بادام پوست‌كنده یك لیتر آب و ۵۰ گرم عسل یا شكر را در داخل مخلوط‌كن برقی بریزید تا مایعی مانند شیر به‌دست آید.

·               مضرات

·               بادام از نظر اینكه دارای مواد مغذی بسیاری است بنابراین غذای بسیار خوبی است ولی چون سنگین و ثقیل‌الهضم می‌باشد نباید در خوردن آن افراط كرد و مقدار آن نباید در روز بیش از ده دانه باشد. بادام همچنین برای معده‌های ضعیف و سرد خوب نیست و اشخاصی كه معده ضعیف دارند بهتر است بادام را با شكر بخورند.