مارچوبه بهصورت وحشی در اكثر نقاط دنیا میروید برگهای آن فلسی شكل بوده كه از كنار آنها شاخههائی باریك و دراز و سبز رنگ بهصورت دستههای ۳ تا ۸ تائی خارج میشود. بهعلت زیبا بودن این گیاه را بهصورت تزئینی در باغچهها میكارند مارچوبه را در اوایل پائیز میچینند. این گیاه از قدیمالایام مورد استفاده بشر بوده است و حتی در اهرام ثلاثه مصر نقاشیهائی وجود دارد كه مارچوبه را نشان میدهد.
مارچوبه را میتوان بهصورت مختلف مصرف كرد. باید مارچوبه را با كمی آب و حرارات كم در ظرفهای ضد زنگ پخت و تقریباً نیمه خام آن را برداشت. آب مارچوبه را دور نریزید و از آن برای سوپ استفاده كنید زیرا دارای ویتامین و املاح میباشد. وقتیكه مارچوبه میخرید دقت كنید تازه باشد.
شاخههای مارچوبه تازه راست و نرم بوده و نوك آن نباید باز شده باشد و اگر فلسهای نوك آن باز باشد نشانه این است كه گیاه مدت زیادی مانده و كهنه شده است.
تركیبات شیمیائی
مارچوبه دارای آسپاراژین ف كونی فرین، اینوزیت، تانن، اسدی گالیك، آسپاراگوز، و اسید سوكسی نیك میباشد دانه آن دارای ۱۵ درصد مواد روغنی میباشد این روغن زرد مایل به قرمز است.
جدول درصد مواد موجود در مارچوبه
آب | ۹۰ گرم |
پروتئین | ۲/۵ گرم |
چربی | ۰/۲ گرم |
مواد نشاستهای | ۴/۲ گرم |
كلسیم | ۲۲ میلی گرم |
فسفر | ۶۰ میلی گرم |
آهن | ۱/۱ میلی گرم |
سدیم | ۲ میلی گرم |
پتاسیم | ۲۷۵ میلی گرم |
ویتامین آ | ۹۰۰ واحد |
ویتامین ب ۱ | ۰/۲ میلی گرم |
ویتامین ب ۲ | ۰/۲ میلی گرم |
ویتامین ب ۳ | ۱/۵ میلی گرم |
ویتامین ث | ۳۵ میلی گرم |
خواص داروئی
· از نظر طب قدیم ایران مارچوبه گرم و خشك است بنابراین آنهائی كه سرد مزاج هستند باید آن را با عسل بخورند و آنهائی كه گرم مزاج هستند باید آنرا با سركه بخورند. مارچوبه گیاهی است ادرارآور و دارای خواص زیادی است.
· خوردن آن دید چشم را تقویت میكند.
· برای تقویت نیروی جنسی مفید است.
· ضعف مثانه را برطرف میكند.
· . برای تقویت قلب مفید است.
· ملین است و یبوست را برطرف میكند.
· تببر است.
· مارچوبه بهعلت داشتن كلروفیل خونساز است و كسانیكه كمخون هستند باید از آن استفاده كنند.
· مارچوبه به ساختن گلبولهای قرمز خون كمك میكند.
· طرز استفاده
· برای نگاهداری مارچوبه آن را در پارچههای مرطوب ببندید و در یخچال قرار دهید زیرا گرما و خشكی آن را از بین میبرد.
· مارچوبه را نیز میتوان در سالاد ریخت و یا از آن سوپ تهیه كرد.
· مورد دیگر استفاده از مارچوبه غیر از پختن آن بهصورت دم كرده آن است.
· ـ دم كرده مارچوبه را به این صورت تهیه كنید:
· چند شاخه مارچوبه را در داخل یك لیتر آبجوش بریزید و مقدری هم رازیانه و جعفری به آن اضافه كنید و بگذارید مدت پنج دقیقه دم بكشد. از این دم كرده به مقدار دو تا سه فنجان در روز برای تسكین و آرامش قلب استفاده كنید.
مضرات
مارچوبه را نباید آنهائی كه مبتلا به ورم مجاری ادرار هستند و یا اشخاص عصبی مصرف كنند. مارچوبه همچنین برای مبتلایان به رماتیسم و سنگ كلیه خوب نیست.