بیش از 2000 سال است که گوجی‌بری در طب سنتی چینی استفاده می‌شود. در برخی افسانه‌ها گفته شده که در کوه‌های هیمالیا راهبان برای کمک به مراقبت، سلامت، سر زندگی، طول عمر، انرژی و استقامت‌شان، گوجی‌بری را در آب گرم می‌خیساندند و می‌خوردند. گوجی‌بری کم کالری، بدون چربی و یک منبع خوبی از فیبر و مواد غذایی آنتی اکسیدانی است که به مبارزه علیه بیماری‌ها ، تنظیم وزن و گوارش بهتر کمک می‌کند. معمولا به صورت خام، خشک، خیس شده در آب و یا به شکل پودر خورده می‌شود. گوجی‌بری دارای طیف گسترده ای از مواد مغذی گیاهی، ویتامین ها و مواد معدنی است به همین دلیل برخی متخصصان تغذیه آن را سوپرغذا می‌نامند.
در واقع، با توجه به مطالعه‌ی منتشر شده توسط یک مجله‌ی مکمل پزشکی،گوجی‌بری باعث افزایش سطح انرژی، عملکرد ورزشی، کیفیت خواب، توانایی تمرکز در فعالیت‌ها، تیز هوشی، آرامش، احساس سلامت، رضایت و شادی، و کاهش استرس می‌شود.
برخی از مزایای گوجی‌بری
میوه‌ی وُلف بری در چین به نام گوجی‌بری نیز شناخته می‌شود که از 200 سال قبل از میلاد در طب سنتی استفاده می‌شده است. مزایای گوجی‌بری در یک کتاب قدیمی به نام “Shen Nong Ben Cao Jing” ذکر شده که به طور کامل دانش دارویی و کشاورزی در دوره‌ی امپراطور شِن نانگ را توضیح می‌دهد.
نام علمی گوجی‌بری، Lycium barbarum است. تحقیقات گسترده‌ای درباره‌ی خصوصیات گوجی‌بری مثل ایجاد احساس خوب بودن، بهبود بیماری‌های عصبی/ صفات روانشناختی، سلامت گوارش، کمک به سیستم عضلانی-اسکلتی و بهبود سلامت قلبی عروقی شده است. برای افزایش سطح انرژی، می‌توان گوجی‌بری را به وعده‌های غذایی اضافه کرد.
مزایای دیگرگوجی‌بری در درمان طبیعی دیابت، فشار خون، بیماری‌های عفونی و بیماری‌های شایع مثل سرماخوردگی و تب است. به طور سنتی در درمان افسردگی، اضطراب و دیگر اختلالات خلقی نیز استفاده می‌شود. هم چنین یک منبع عالی از آنتی اکسیدان‌های شناخته شده مثل بتاکاروتن و غذاهای گیاهی است که در در حفاظت پوست و چشم کمک می‌کنند. گوجی‌بری خصوصیات دیگری مثل کاهش گلوکز خون، تنظیم سطح کلسترول و توازن تری گلیسرید و جلوگیری از بیماری‌های قلبی دارد.
فواید تغذیه‌ای
گوجی‌بری مربوط به خانواده‌ی سولاناسه است. این خانواده از گیاهان دارای میوه و سبزیجاتی مثل سیب زمینی، گوجه فرنگی، بادمجان و فلفل نشآت می‌گیرد. هم چنین گوجی‌بری خشک شده به عنوان یک میان وعده با پروتئین بالا هم استفاده می‌شود که دارای دوز بالایی از فیبر، بیش از 20 نوع ویتامین مختلف و مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها است.
وزارت کشاورزی آمریکا خصوصیات غذایی گوجی‌بری را بیان نمی‌کند و معتقد است که خصوصیاتش بستگی به نوع، تازگی و طریقه‌ی نگهداری آن دارد. منابع مختلف عقیده دارند که گوجی‌بری دارای درجات مختلفی از مواد مغذی است. در زیر محدوده‌ی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیتوشیمیایی موجود در گوجی بری ذکر شده است :
1/4 فنجان گوجی بری خشک دارای مقادیر زیر است :
100 کالری
0 گرم چربی
3 گرم فیبر
13 گرم شکر
4 گرم پروتئین
140درصد ویتامین A
163-35 درصد ویتامین C
100 ویتامین B
91 درصد سلنیوم
24 درصد پتاسیم
100-10 درصد آهن
10-4 درصد کلسیم
18 آمینو اسید (11 تای آن ضروری هستند)
5 منبع اسید چرب اشباع شامل آلفا لینولنیک اسید و اسید لینولئیک
مواد فیتوشیمیایی از جمله بتا کاروتن، زیگزانتین، لیکوپن، کریپتوکسانتین، لوتئین وپلی ساکارید
مقایسه با دیگر میوه‌ها
وزارت کشاورزی آمریکا اعلام کرده است که گوجی‌بری، سیب، کشمش، بلوبری و انار دارای آنتی اکسیدان‌های مختلفی هستند اما چیزی که گوجی‌بری را از سایر آن‌ها جدا می‌کند آمینو اسیدها، اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان‌های خاص است.
داشتن اسید آمینه به خصوص 11 نوع ضروری در میوه‌ها امری نادر است که این امر در گوجی بری اتفاق افتاده است. همچنین به یاد داشته باشید که هر میوهای، سطوح مختلفی از آنتی اکسیدان را دارد. با خوردن این میوه مواد مغذی زیادی دریافت می‌شود. برای مثال گوجی بری نسبت به پرتقال 500 برابر ویتامین C بیشتری دارد.
بیشتر افراد از طعم گوجی‌بری خوش‌شان می‌آید. از نظر طعم، چیزی بین گیلاس و بلوبری است. از نظر ظاهری چون همیشه خشک استفاده می‌شوند شبیه به کشکمش هستند اما رنگی صورتی روشن و طعم ترش و شیرینی دارند.
8 خصوصیت برتر گوجی‌بری
1. ارائه سطح بالایی از آنتی اکسیدان و مواد مغذی
گوجی‌بری مانند بسیاری از غذاهای مقوی دیگر یک منبع غنی از آنتی اکسیدان است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا در برابر رادیکالهای آزاد مقابله کند.گوجی‌بری نسبت به سایر میوه‌ها مقدار آنتی اکسیدان بیشتری دارد در نتیجه باعث کاهش استرس اکسیداتیو می‌شود.
یکی دیگر از مزایای فوق العاده‌ی گوجی‌بری این است که در هربار مصرف حدود 4 گرم پروتئین و 18 نوع آمینو اسید و بیش از 20 نوع مواد معدنی مثل روی، آهن، فسفر و ریبوفلاوین (ویتامین B2) وجود دارد. گوجی‌بری نسبت به هویج، بتاکاروتن بیشتری و نسبت به سویا و اسفناج، آهن بیشتری دارد در نتیجه یک منبع مهم برای رفع فقر آهن می‌باشد.
2. بهبود عملکرد سیستم ایمنی و مبارزه با سرطان
گوجی‌بری از لحاظ داشتن سطح بالای ویتامین C و ویتامین A شبیه به بلوبری و تمشک است. این میوه‌ها توانایی بالایی در ایمنی و جلوگیری از بیماری‌های شایع مثل سرماخوردگی یا بیماری‌های مزمنِ جدی‌تر مثل سرطان یا کاهش بازسازی سلول‌های عصبی دارند.
در مورد آنتی اکسیدان‌های موجود در گوجی‌بری مثل کاروتنوئیدها مانند زیگزانتین و پیش سازهای ویتامین C، نسبت به سایر آنتی اکسیدان‌ها بیشتر تحقیق شده است. سطح بالای این ترکیبات در گوجی‌بری باعث مبارزه با سلول های سرطانی، مبارزه با رشد تومور، کاهش سطح سیتوکین های التهابی و زدودن سموم از بدن می‌شود.
گوجی‌بری هم چنین دارای پلی ساکارید و ترکیبات گلیکوکانژوگیت است که خاصیت ضد توموریِ سیستم ایمنی و فعالیت آنتی اکسیدانی در مغز، کبد، اندام های تناسلی و دستگاه گوارش را گسترش می‌دهد. گزارش‌ها حاکی از آن است که گوجی‌بری خواص ضد پیری دارد و فعالیت های ضد تومور در برابر انواع مختلفی از سلول های سرطان پوست به وسیله‌ی مهار رشد تومور و القاء آپوپتوز دارد.
3. سلامت پوست
گوجی‌بری مملو از بتا کاروتن( رنگدانه موجود در گیاهان و میوه‌ها) است که به سلامت پوست و حتی مواردی نظیر درمان سرطان پوست کمک می‌کند.
در یک مطالعه توسط دانشکده علوم دامپزشکی در دانشگاه سیدنی، مشخص شد که نوشیدن 5 درصد آب گوجی‌بری منجر به فعالیت‌های آنتی اکسیدانی مثل حفاظت در برابر بیماری های پوستی و فعالیت‌های پراکسیداسیون لیپیدی در برابر آسیب اشعه‌ی UV می‌شود. دو آنتی اکسیدان شناخته شده‌ی مربوط به پوست هماکسیژناز-1 و متالوتیونین هستند.
نتایج نشان می‌دهد که نوشیدن آب گوجی‌بری باعث حفاظت در برابر رادیکالهای آزاد خورشید می‌شود. این میوه برای افراد مستعد به سرطان پوست حفاظت پوستی فراهم می‌کند.
4. سلامت چشم
گوجی‌بری منجر به حفاظت از چشم در برابر بیماری‌های چشمی مرتبط به افزایش سن مثل دژنراسیون ماکولا که علت اصلی نابینایی در افراد مسن است، می‌شود. این میوه یک درمان طبیعی برای دژنراسیون ماکولا است و باعث توانایی دیدن می‌شود زیرا دارای سطح بالای آنتی اکسیدان‌ها ( به خصوص زیگزانتین) است که مانع از آسیب‌های ناشی از نور UV، رادیکالهای آزاد و دیگر اشکال استرس اکسیداتیو می‌باشند.
یک مطالعه‌ی چاپ شده در مجله‌ی بینایی سنجی و چشم انداز علوم بینایی بیان کرده که نوشیدن روزانه‌ی آب گوجی‌بری به عنوان مکمل غذایی به مدت 90 روز باعث افزایش قابل توجه زیگزانتینِ پلاسما و سطح آنتی اکسیدان‌ها می‌شود که از چشم‌ها در برابر تجمع ترکیبات اکسیداتیو که آسیب رسان به ماکولا است، حفاظت می‌کند. سایر مطالعات نشان می‌دهد که گوجی‌بری با حفاظت از شبکیه‌ی چشم منجر به سلامت چشم می‌شود بنابراین آنتی اکسیدان‌های گوجی بری یک درمان طبیعی برای گلوکوم هستند.
5. تثبیت قند خون
گوجی‌بری با کنترل ترشح قند خون برای افراد دیابتی بسیار مناسب است. مدارک و شواهد گویای این است که گوجی بری کاهنده‌ی میزان قند خون و باعث حساسیت انسولین برای افزایش قدرت پاسخگویی به گلوکز است. بنابراین یکی از بهترین گزینه ها برای کسانی است که مشکل تنظیم قند خون دارند.
کاهش مصرف قند و افزایش پاسخگویی به انسولین در رشد دیابت برای بسیاری از کشورها مهم به شمار می‌رود بنابراین این میوه یک جایگزین عالی برای میان وعده و یک افزودنی مناسب برای شیرین کردن است.
6. سم زدایی کبد
بعضی‌ها معتقدند که گوجی‌بری از کبد محافظت می‌کند و با گیاهان سنتی مثل شیرین بیان در پاک سازی کبد موثر است. به همین دلیل در سوپ برای شیرین و دل چسب کردن غذا برای بیماران استفاده می‌شود.
به نظر می‌رسد که بهترین ماده برای سلامت کبد و کلیه‌ها باشند و منجر به افزایش نشاط و قوت می‌شوند. این میوه هم چنین برای درمان سنگ کلیه و پاک سازی خون استفاده می‌شود.
7. حفظ انرژی
در یک مطالعه بیان شده که نوشیدن آب گوجی‌بری منجر به افزایش سطح انرژی و بهبود خلق و خو و دستگاه گوارش می‌شود. در یک مطالعه شرکت کنندگانی که به مدت دو هفته آب گوجی بری را نوشیده‌اند از لحاظ سطح انرژی و احساسات عمومی و بهبود دستگاه گوارش بهتر عمل کرده‌اند. می‌توانید این میوه را به عنوان میان وعده‌ی قبل از تمرین برای افزایش بنیه استفاده کنید.
8. افزایش باروری
چینی‌ها معتقدند که مصرف گوجی‌بری به افزایش باروری کمک می‌کند. به نظر می‌رسد که این میوه باعث افزایش تعداد اسپرم و تحرک آن‌ها می‌شود. مدارک نشان می‌دهد که گوجی بری باعث درمان ناباروری زنانی که مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان و عدم توانایی در تخمک گذاری هستند نیز می‌شود.
همان‌طور که می‌دانید گوجی‌بری منجر به بهبود خلق و خو، کاهش استرس و التهابات می‌شود در نتیجه پزشکان روزی 15 گرم برای حفظ تعادل هورمونی توصیه می‌کنند.
نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که این میوه از بافت بیضه در برابر آسیب‌های ناشی از در معرض آفتاب قرار گرفتن کمک می‌کند و منجر به افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی سوپراکسید دیسموتاز در دستگاه تناسلی، افزایش سطح هورمون جنسی و محافظت در برابر آسیب اکسیداتیو DNA می‌شود. این یافته‌ها به نظریه‌ی درمان ناباروری توسط این میوه قوت می‌بخشد.
تاریخچه گوجی‌بری
این میوه متعلق به آسیا خصوصا شمال و جنوب چین است. دو نوع از آن به نام‌های L. chinense که در جنوب چین و نوع L. barbarum در شمال چین رشد می‌کنند. در مطالعات دارویی از این میوه استفاده شده است. گوجی بری به نام‌های مختلفی از جمله وُلف بری (wolfberries ) یا تیبتن گوجی (Tibetan goji) نامیده می‌شود. در ایالات متحده از اوایل قرن 21 گوجی بری به خاطر ارزش غذایی‌اش محبوب شد. اثرات درمانی میوه و عصاره‌ی آن برای قرن‌ها مورد استفاده‌ی بشریت بوده است. گوجی بری حدود 2000 سال است که در چین کاشته می‌شود و نام الماس قرمز را به خود اختصاص داده است.
علاوه بر میوه، گیاه دارای قسمت‌های دیگری مثل گل، برگ، بذر و ریشه است که در چین این قسمت‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبیعت ولف‌بری سرد و طعم آن شیرین است.
مزایای دیگرِ گوجی‌بری تغذیه و سم زدایی کبد و کلیه است که تاثیرات مثبتی روی کانال کبدی و کانال کلیه دارد. گفته شده که به بهبود عملکرد چشم، باروری، انرژی و آرامش ذهنی کمک می‌کند. در چین از اجزای مختلف گوجی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود و یک غذای محبوب است.
گوجی بری در مقیاس تجاری در مناطق مختلف کشور چین پرورش داده می‌شود. زمانی که میوه رسید آن‌ها را با دقت بسته بندی می‌کنند یا با تکان دادن درخت باعث ریختن آن‌ها روی یک سینی می‌شوند. پس از این اقدام، با قرار دادن سینی در آفتاب به مدت دو روز یا آبگیری مکانیکی، میوه‌ها را خشک می‌کنند. در ایالات متحده گوجی بری بیشتر به صورت خشک شده یا پودر شده در دسترس است زیرا گوجی‌بری میوهای حساس با عمر کوتاهی است که نمی‌توان به راحتی با کشتی جابه جا کرد.
گوجی‌بری‌ها را در چین هر ساله با جشنواره‌ی تابستانی برداشت می‌کنند. این گیاه به آبیاری زمین و کنترل فرسایش خاک و بیابان زدایی کمک می‌کند.
در چین به عنوان یک غذا پخته و با برنج، ژله بادام و سوپ چینی، با مرغ یا گوشت خوک، سبزیجات، و دیگر غذاهای گیاهی مفید مانند سیب زمینی شیرین و یا ریشه شیرین بیان استفاده می‌شود. این میوه‌ها نیز به عنوان یک چای گیاهی جوشانده می‌شوند و یا آب میوه های مختلف از آن‌ها ساخته می‌شود.
نحوه‌ی استفاده از گوجی‌بری
گوجی‌بری به عنوان میوه و گیاه در فروشگاه‌های مواد غذایی فروخته می‌شوند. روی بسیاری از بسته بندی‌ها ترکیب مقوی یا سوپرغذاهای خشک نوشته شده که حتما واجد گوجی‌بری نیز می‌باشند. بنابراین در زمان خرید به برچسب روی آن‌ها نگاه کنید.
راه‌های دیگر پیدا کردن محصولات حاوی گوجی‌بری :
• گرانول‌های حاوی توت‌ها
• اضافه شده به برخی از ماست‌های ارگانیک
• کنسانتره آب میوه
• پودر پالپ
• میوه‌ی کامل گوجی‌بری ( که سرشار از فیبر هستند)
چون این میوه ارزش غذایی زیادی دارد نسبت به کشمش و سایر میوه‌های خشک کمی گران‌تر هستند.
راه‌های زیادی برای تبدیل گوجی به یک وعده‌ی غذایی محبوب وجود دارد. می‌توان آن‌ها را هم به صورت خام و هم به صورت خیس شده در آب داغ به طوری که کمی چاق شده باشند، میل کرد. یک راه دیگر اضافه کردن چند قاشق غذا خوری از آن‌ها به بلغور جو یا ماست و یا سالاد است.
اگر شما علاقمند به پختن گوجی هستید به خاطر داشته باشید که باید از نوع خشک آن استفاده کنید مثلا به سس شیرین یا به عنوان چاشنی به سبزیجات بو داده و یا بسیاری از دسرها اضافه کنید.
دستور العمل استفاده از گوجی‌بری
گوجی‌بری دارای طعم شیرینی اما کمی ترش شبیه به بلوبری است. در اینجا چند راه آسان برای اضافه کردن گوجی به وعده های غذایی ذکر شده است :
دستور تهیه سالاد مقوی هویج
مجموع مدت زمان: 15 دقیقه
برای 4 نفر
مواد لازم :
10 عدد هویج بزرگ خرد شده
1 فنجان گوجی‌بری خشک شده
4 عدد سیب سبز، خرد شده
1 فنجان گردو
3 قاشق غذا خوری خردل دیژون
4/1فنجان آب لیمو تازه
4/1 فنجان شربت افرا
1 قاشق چای خوری فلفل
1 قاشق چای خوری نمک
همه‌ی مواد را باهم مخلوط کنید، دسر سرد سرو می‌شود.
هم چنین می‌توانید گوجی‌بری را به صورت خشک یا پودر شده به صبحانه یا میان وعده‌های خود اضافه کنید.
آیا خوردن گوجی‌بری خطرناک است؟
گوجی‌بری خشک شده مثل همه‌ی میوه‌های خشک مقدار کمی قند دارد بنابراین باید مقدار مصرف آن را کنترل کرد چون برای افرادی که تعادل قند خون ندارند مناسب نیستند. این میوه مانند همه‌ی میوه‌های خشک می‌تواند قند را بالا ببرد.
افرادی که از داروهای رقیق کننده‌ی خون یا مخصوص دیابت استفاده می‌کنند با خوردن گوجی‌بری ممکن است واکنش منفی نشان دهند. گوجی آلرژن نیست و برای کودکان مناسب است اما اگر شما نسبت به توت‌های دیگر آلرژی دارید بهتر است که قبل از استفاده با دکتر خود مشورت کنید.