گیاه شناسان اعتقاد دارند كه عدس حتی قبل از تاریخ نیز وجود داشته است. عدس از نظر مقدار پروتئین بسیار غنی است و در بین گیاهان فقط لوبیای سویا بیشتر از عدس پروتئین دارد. عدس گیاهی است یكساله كه ارتفاع آن بیش از ۳۰ سانتیمتر نیست. برگهای آن دارای ۶ تا ۱۴ برگچه میباشد كه در انتهای آن پیچك قرار دارد. گلهای عدس رنگ سفید و دارای رگههائی به رنگ بنفش است. میوه آن غلاف كوچكی است و معمولاً در هر غلاف ۱ تا ۳ عدس وجود دارد
عدس دو نوع است:
·عدس رسمی كه دانه آن گرد و سنبتاً درشت است و رنگ آن سبز مایل به زرد است.
·عدس ریز یا عدس قرمز كه دانههای آن ریز و به رنگ قرمز میباشد.
تركیبات شیمیائی
عدس منبع غنی پروتئین و ویتامینهای گروه B میباشد
جدول مواد موجود در ۱۰۰ گرم عدس
انرژی | ۳۴۰ كالری |
پروتئین | ۲۵ گرم |
چربی | ۱ گرم |
مواد نشاستهای | ۶۰ گرم |
كلسیم | ۸۰ میلی گرم |
فسفر | ۳۸۰ میلی گرم |
آهن | ۷ میلی گرم |
پتاسیم | ۸ میلی گرم |
ویتامین آ | ۶۰۰ واحد بین المللی |
ویتامین ب ۱ | ۰/۴ میلی گرم |
ویتامین ب ۲ | ۰/۲ میلی گرم |
ویتامین ب ۳ | ۲ میلی گرم |
آرسنیك | ۱ میلی گرم |
خواص داروئی
عدس از نظر طب قدیم ایران معتدل و خشك است و مانند دیگر گیاهان پوست و دانه آن دارای اثرات متضاد یكدیگر میباشد. یعنی پوست عدس گرم و خود عدس قابض است. بهعبارت دیگر پوست آن ملین و مغز آن ضد اسهال میباشد. عدس یك غذای كامل است و انرژی لازم را برای كارهای بدنی برای انسان تأمین میكند.
۲. عدس زیاد كننده ترشحات شیر است و مادران شیرده حتما باید از آن استفاده كنند.
۳. عدس را آرد كنید و روی پوست ملتهب بگذارید التهاب را برطرف میكند.
۴. برای درمان زخمهای دهان و گلو و دیفتری عدس را پخته و آب آن را غرغره كنید.
۵. برای تقویت معده و برطرف كردن گاز معده عدس پخته را با سركه میل كنید.
۶. آش عدس با روغن بادام برای دوران نقاهت بهترین غذا است.
۷. پماد در عدس با سركه برای ترك دست و پا كه بهعلت سرما عارض شده سودمند است.
۸. عدس را میتوان بهعنوان مسهل هم مصرف كرد چون دارای لعاب زیادی است كه در درمان ناراحتیهای روده نیز مؤثر است.
۹. عدس پخته را بهعنوان مرهم برای زخم نیز میتوان بهكار برد.
مضرات
عدس با تمام مزایائی كه دارد نباید زیاد مصرف شود و در خوردن آن اسراف گردد زیرا اولاً دیر هضم است و تولید نفخ میكند ثانیاً قابض است و جریان خون را در رگها آهسته میكند. البته میتوان برای جلوگیری از این عوارض عدس را با روغن كنجد و یا روغن بادام و با سركه خورد. ضمناً عدس بهعلت داشتن میكروپروتئین برای افرادی كه ناراحتی كلیه مخصوصاً تقویت كلیه دارند زیانبخش است.