چربی احشایی یا چربی شکمی نوعی از چربی بدنی است که در شکم وجود دارد و ارگان های بدن را محاصره میکند . همه افراد مقداری از آن را دارند به ویژه کسانی که فعالیت بدنی ندارند , دائما در شرایط استرس قرار دارند و یا رژیم نادرستی دارند .
نوع دیگری از چربی که زیر پوست ساخته می شود ( چربی زیرپوستی ) اثرات منفی کمتری بر سلامتی دارد و راحت تر از چربی احشایی می توان آن را از دست داد . در حقیقت , ذخیره بیش از حد چربی احشایی با بسیاری از مشکلات سلامتی مانند بیماری های قلبی عروقی , دیابت نوع ۲ و افزایش فشار خون در ارتباط است .
اگرچه از دست دادن این نوع از چربی امکان پذیر است اما برای رسیدن به این هدف , برنامه ای فراتر از فعالیت های روزمره ورزش های تفریحی نیاز دارد . فعالیت های بدنی منظم و مداوم به همراه یک رژیم غذایی کم چرب مورد نیاز است .
مردم به دلایل مختلفی دچار این چربی های شکمی می شوند , از قبیل : مصرف غذاهای پرچرب یا مواد غذایی قندی و حفظ یک زندگی بی تحرک .
ورزش نکردن برای یک مدت طولانی اغلب باعث تجمع سریع تر چربی های شکمی در افراد می شود در صورتیکه یک فعالیت بدنی حداقل می تواند تا حد زیادی از توسعه این چربی های پیشگیری کند . برخی از عادات نادرست در زندگی روزمره , از قبیل خواب ناکافی و یا استرس میتواند شانس ذخیره این چربی ها را افزایش دهد . همچنین مطالعات نشان داده اند افرادی که به طور معمول تجربه قرارگیری در معرض تبعیض و آزار و اذیت قرار دارند مستعد تجمع اینگونه چربی ها در بدنشان هستند .
برخی از علل خارج از کنترل فرد است , افزایش سن عامل مهمی در تجمع این نوع از چربی می باشد , با افزایش سن , توده ماهیچه ای رفته رفته کاهش می یابد و متابولیسم بدن را کند خواهد کرد در نتیجه تمایل بدن به افزایش چربی احشایی بیشتر می شود .
تغییرات هورمونی نیز نقش مهمی را ایفا میکند ( به ویژه در دوران یائسگی ) .
برخی از افراد نیز به طور ژنتیکی مستعد تجمع چربی احشایی هستند حتی اگر چربی زیرپوستی زیادی نداشته باشند . در حقیقت ممکن است فردی در محدوده وزنی مناسب قرار داشته باشد اما دارای مقدار زیادی چربی در اطراف ارگان های داخلی بدنش باشد.
اثر در سلامتی
چربی احشایی با اثرات منفی بر سلامتی همراه است از جمله فشار خون , بیماری های قلبی عروقی , عدم تعادل هورمونی و مقاومت به انسولین که می تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود . ذخایر چربی مانند یک ارگان از بدن عمل میکند و موادی آزاد میکند که بر سایر ارگان ها اثر میگذارد . گفته می شود چربی شکم خطرناک است زیرا در نزدیکی رگ اصلی قرار دارد که خون را از سراسر روده به کبد حمل میکند . برخی از مواد آزاد شده از بافت چربی , به ویژه سلولهای چربی رها شده , میتوانند جذب کبد شده و بر سطوح چربی و کلسترول خون اثر بگذارند . چربی شکمی به طور نزدیکی با افزایش LDL و کاهش HDL کلسترول و همچنین سرطان پستان , سرطان آندومتر و روده بزرگ در ارتباط است .
کاهش بافت چربی احشایی
با ترکیبی از ورزش و رژیم میتوان چربی احشایی را کاهش داد . محققان ۳۰ دقیقه ورزش هوازی مانند پیاده روی سریع یا آهسته دویدن را حداقل ۴ بار در هفته توصیه می کنند . ورزش های شکم مانند دراز نشست باعث عضله سازی می شوند اما در کاهش چربی این قسمت از بدن تاثیر آنچنانی ندارند . علاوه بر این ,ورزش های مقاومتی مانند استفاده از دستگاه های ورزشی می تواند در کاهش چربی های زیرپوستی موثر باشد نه چربی های احشایی .
انجام دادن هر نوع ورزش هوازی تاثیر قابل توجهی بر چربی های احشایی خواهد گذاشت که اثر آن حتی تا یک سال پس از کاهش وزن نیز باقی می ماند . از لحاظ رژیم غذایی , یک برنامه غذایی سرشار از میوه و سبزیجات و حاوی فیبر بالا مانند غلات کامل و گوشت های بدون چربی میتواند در کاهش چربی های احشایی مفید باشد . پرهیز از مصرف نوشیدنی های شیرین شده و محصولاتی که دارای چربی های اشباع شده و ترانس هستند مانند کره و پنیرهای پرچرب و استفاده از روغن های طبیعی و مخصوص پخت و پز که حاوی اسید های چربی غیر اشباع هستند در این رژیم های غذایی حائز اهمیت است .
علاوه بر موارد ذکر شده انتخاب میزان مناسب غذای مصرفی نیز مهم است . از آنجاییکه رژیم هر فرد با فرد دیگر متفاوت است , برای کاهش چربی های احشایی خود بهتر است قبل از هر اقدامی با یک متخصص تغذیه مشورت نمایید .
تغییر در شیوه زندگی میتواند بسیار کمک کننده باشد . کشیدن سیگار و مصرف الکل در طول زمان به افزایش چربی های احشایی منجر می شود . داشتن خواب کافی نیز در کاهش چربی نقش دارد . برخی مطالعات نشان داده اند , دعا و مراقبه میتواند با کاهش سطح استرس افراد به کاهش وزن کمک کند .