ایالات متحده آمریكا بزرگترین تولید كننده سویا می‌باشد و تقریباً دو سوم محصول كل دنیا را تولید می‌كند. سویا در ایران به‌نام (لوبیا روغنی)، ‌(لوبیا چینی) سویا و دانه سویا معروف است. سویا گیاهی است یكساله دارای ساقه پرشاخه، برگ‌های آن بیضی، نوك تیز و سبز رنگ می‌باشد. میوه آن شبیه لوبیا است كه در هر غلاف آن سه تا پنج دانه جدا از یكدیگر وجود دارد.

دانه سویا به بزرگی یك نخود كمی مسطح و گرد است. دانه سیاه سویا بیشتر در طب گیاهی مصرف دارد ولی از دانه زرد رنگ آن بیشتر برای روغن‌گیری استفاده می‌كنند. سویا به‌علت داشتن پروتئین و مواد مغذی در تغذیه انسان به‌كار می‌رود.

سویا از چین به نقاط دیگر دنیا راه یافته است و به‌طور وحشی در آن كشور وجود دارد. سویا در حدود ۳۵۰۰ نوع مختلف دارد كه هر كدام آب و هوای مخصوصی را می‌خواهد.

تركیبات شیمیائی

سویا از نظر ویتامین‌های گروه B بسیار غنی است و دارای مقداری ویتامین‌های C,D,E,K و كمی كاروتن می‌باشد. سویا همچنین دارای كلروفیل و آنتی‌بیوتیكی به‌نام كاناوالین نیز هست.

دانشمندان موفق شده‌اند كه از لوبیای سویا یك نوع آنتی‌بیوتیك ارزان‌قیمت تهیه كنند كه مورومیكس نامیده می‌شود و باكتری‌های مضر روده را از بین می‌برد‌.

جدول مواد موجود در صد گرم دانه خشك و رسیده، جوانه سویا، شیر سویا و سبوس سویا

همانطور كه گفته شد سویا از نظر مواد پروتئینی بسیار قوی است و در كشورهای فقیر از آن به‌عنوان جانشین گوشت استفاده می‌كنند.

جدول مقایسه سویا با گوشت

بنابراین همانطور كه در جدول بالا دیده می‌شود مقدار پروتئین سویا ۱/۵ برابر گوشت گاو می‌باشد و منبعی غنی از پروتئین است. برای درست كردن شیر سویا، دانه سویا را له كرده و به مدت ۲۴ ساعت تحت تأثیر آب قرار می‌دهند سپس آنرا صاف می‌كنند و بدین ترتیب نوشابه‌ای مانند شیر به‌دست می آید كه منبع غذائی خوبی است كه می‌توان به‌جای شیر گاو مصرف كرد.

روغن سویا كه از فشردن دانه‌های له شده سویا به‌دست می‌آید رنگ زرد مایل به قرمز دارد و دارای بوی مخصوصی شبیه بوی لوبیا است و در حرارت ۱۵ درجه منجمد می‌شود ولی درجه حرارت معمولی حالت روان دارد.

      خواص داروئی

·      سویا مقوی و بادشكن است.

·      دانه سویا، مدر، تب بر و ضد سم است.

·      در چین دانه سویا را به‌عنوان ضد سم مصرف می‌كنند

·      شیر سویا غذای مفیدی برای كودكان است.

·      نان سویا برای مبتلایان به بیماری قند بسیار مناسب است زیرا اولاً ارزش غذائی زیادی درد ثانیاً مواد نشاسته‌ای كه تبدیل به قند می‌شود در آن كم است.

·      دانه‌های سبز سویا را له كرده و به‌صورت پماد درآورید این پماد برای زخم‌های آبله و سایر زخم‌ها مفید است همچنین برای رفع التهاب و قرمزی پای بچه‌ها كه در اثر ادرار به‌وجود آمده مفید است.

·      سویا برای مبتلایان به نقرس و رماتیسم و اشخاص ضعیف‌البنیه بسیار مفید است.

·      سوس سویا برای تحریك اشتها به‌كار می‌رود.

·      سوس سویا را برای از بین بردن بوی گوشت به‌كار می‌برند

·      سوس سویا را به غذاهائی كه تردید دارید سالم باشد بزنید سم آنرا خنثی می‌كند.

·      سوس سویا ملین،‌ خنك‌كننده و ضد سم است.

·      اگر زن حامله در معرض خطر سقط جنین باشد به او سوس سویا بدهید.

·      اگر ادرار كسی به خون آلوده است سوس سویا درمان آن است.

·      سوس سویا برای سوختگی پوست مفید است.

·      فرآورده‌های سویا برای پیشگیری سرطان مفید است.

·      سویا به فعالیت روده‌ها و دفع منظم سموم كمك می‌كند.

·      سویا مقدار تری‌گلیسیدر خون را پائین می‌آورد.

·      برای تمیز كردن شریان‌ها از فرآورده‌های سویا استفاده كنید حتی مبتلا به شرائین و در معرض خطر قلبی هستند اگر از سویا استفاده كنند و گوشت را از برنامه غذائی خود حذف كنند به‌زودی شریان‌های آنها تمیز و جوان خواهد بود.

·      سویا سنگ كیسه صفرا را شكسته و خارج می‌سازد و اگر از فرآورده‌های سویا استفاده كنید در بدن شما سنگ كیسه صفرا تولید نخواهد شد اگر سنگ كیسه صفرا دارید رژیم خود را به سویا تغییر دهید.

·      سویا برای سلامت روده بزرگ و تنظیم تخلیه و دفع مواد زائد بسیار مفید است.

·      سویا مؤثر برای درمان سرطان كولون است.

·      سویا از سرطان سینه جلوگیری می‌كند.

·      سویا منبع غنی هورمون استروژن است بنابراین می‌توان جانشین هورمون‌های مصنوعی در دوران یائسگی باشد. پس خانم‌ها در دوران یائسگی بهتر است از فرآورده‌های سویا استفاده كنند.

     طرز استفاده

      فرآورده‌های سویا زیاد است و بسته به نوع سلیقه می‌توانید از آنها استفاده كنید مانند شیر سویا، شیر بریده سویا، دانه سویا ،‌بلغور سویا، سویای بو داده، ‌پروتئین سویا، سوس سویا، سویای تخمیر شده، ‌جوانه سویا و غیره.

     مضرات

     مضرات خاصی برای آن بیان نشده است.