مادران آینده معمولاً اطلاعات خوبی راجع به تغذیه، بهداشت، لباس و داروها دارند؛ اما متأسفانه اطلاعات كامل و دقیقی نسبت به پوست و اندام در دوران بارداری و پس از آن ندارند. در این مقاله سعی داریم تا شما را با این موضوع آشنا كنیم:

- بافت ها، ماهیچه ها، پوست و در یك كلام تمام ارگان های بدن پس از زایمان كاملاً تغییر می كند. گرچه پس از زایمان اندام مادر جوان صددرصد به حالت قبل برنمی گردد؛ اما با این حال نباید دست روی دست گذاشت و خود را تسلیم شرایط كرد. شناخت دقیق در این باره می تواند كمك زیادی به مادر كند تا بر آنها غلبه كند.

- خستگی در كنار خستگی پس از بارداری، مشكلات زایمان، بی خوابی ها، بیدار شدن برای شیر دادن به نوزاد، ضعف ناشی از خونریزی و كند شدن جریان خون و... را نیز باید اضافه كرد. این موارد خصوصاً برای مادران جوان بسیار مشكل است.

- علاوه بر خستگی های فیزیكی، ممكن است مادر جوان احساس بی حوصلگی شدیدی نیز بكند. معمولاً حالت هیپوگلیسمی (كاهش غلظت گلوكز خون كه ممكن است به عصبی شدن، هیپوترمی، سردرد، تیرگی شعور و گاه تشنج و اغما بینجامد) نیز دیده می شود.

- مشكلات دیگری را نیز می توان به این مجموعه اضافه كرد. بعضی از خانم ها از كوفتگی و خستگی عضلات در پی وضعیت بد زمان زایمان شكایت دارند. بی خوابی نیز معمولاً بسیار رایج است كه باعث حساس شدن و حتی تحریك پذیری شدید مادر می شود.

- وزن كاملاً طبیعی است كه مادر پس از زایمان و بازگشت به منزل، بین 3تا 6كیلوگرم یا حتی بیشتر! چاق شود. در واقع این اضافه وزن ذخیره بدنی برای دوران شیردهی است.

- مادر به همان مدت زمان كه نوزاد را در وجودش پرورانده است، وقت لازم دارد تا اندام متعادلش را پیدا كند؛ به بیان دیگر او باید حدود نه ماه را در نظر بگیرد. به همین دلیل باید به یك سری نكات طلایی توجه داشت: تا پیش از سه ماهگی نوزاد نباید مطلقاً رژیم را شروع كرد و پس از آن هم در صورتی كه دیگر به نوزاد شیر نمی دهید، می توانید رژیم بگیرید. شیردهی كالری زیادی را از بدن شما جذب می كند و به همین خاطر دریافت بیشتر موادغذایی مفید ضروری است. اما به این معنا نیست كه باید زیاده روی كرد و هیچ اقدامی انجام نداد.

- اگر مادر حداقل سه ماه به نوزادش شیر دهد، این دوران می تواند تنها مرحله ای باشد كه طی آن چربی های شكم بسوزد. مطالعات نشان میدهد خانم هایی كه تا 10هفته پس از زایمان شیردهی را ادامه می دهند، 1كیلوگرم بیشتر از كسانی كه فقط تا 10روز به نوزادشان شیر می دهند وزن كم می كنند. پس چرا باید به ایده هایی كه برای همه روشن است، پشت كرد؟!

توصیه هایی برای داشتن اندام متعادل:

- برنامه غذایی متنوع و متناسب را در نظر بگیرید و از پرخوری دوری كنید.

- بدانید كه چطور به بدنتان برسید و شرایط مناسب را پیدا كنید؛ خوب بخوابید و سعی كنید كمبود خواب دوران بارداری و زایمان را جبران كنید.

- به مصرف مكمل های ویتامین و مواد معدنی كه در دوران بارداری برای شما تجویز شده است تا سه ماه پس از زایمان ادامه دهید و حتی بهتر است تا زمانی كه به فرزندتان شیر می دهید، این محصولات را در برنامه خود داشته باشید. مكمل ها نقش بسیار مهم و غیرقابل اجتنابی در كسب اندام زیبا دارند.

جریان خون دیگر لازم نیست تا بدن شما مقدار زیادی خون برای رحم و نوزاد تأمین كند. سلول های اضافی كه در زمان زایمان هنوز از بین نرفته اند، به تدریج كم می شوند تا حجم خون به مقدار طبیعی برسد. این روند ممكن است افت فشار خون و كم خونی ناشی از كمبود آهن و اسید فولیك را به همراه داشته باشد.

همچنین خطر استاس سیاهرگ ها، ترومبوز و التهاب ورید نیز گاه مادر را تهدید كند. از طرف دیگر، حدود یك سوم خانم ها دچار ناراحتی های هموروئید(بواسیر) می شوند. این مشكل طبیعتاً باید طی 24ساعت برطرف شود، اما گاه ممكن است تا 10روز نیز طول بكشد. گرچه نباید یك ناراحتی جدی تصور كرد، اما با این حال بهتر است با پزشك مشورت شود. نكته دیگر این كه دردهای ناحیه دستگاه تناسلی كه در دوران بارداری، درد و ناراحتی زیادی را تحمل كرده است پس از زایمان خیلی زود بهبود می یابد.

پاهای سنگین و متورم مادر تورم و سنگینی پاها یكی از رایج ترین مشكلات مادران در دوران بارداری و زایمان است. پاها طی نه ماه، علاوه بر وزن مادر، وزن كودك را تحمل كرده اند و نیاز دارند تا پس از زایمان، قوای رفته را باز یابد. این اعضای بدن به تدریج كه شما به وزن اولیه خود برمی گردید، توان ماهیچه ای و عملكرد خوب مفاصل را پیدا می كنند. واریس معمولاً با ادم و احساس سنگینی پاها همراه است كه این ناراحتی ها به كندی بهبود می یابند. برخی نیز شاهد لاغر شدن پاها، خصوصاً در سطح عضله پشت پا هستند.

چند راهكار برای اینكه سلامت پاها را به دست آورید:

- در حالات خوابیده یا نشسته، پاها را بالا نگه دارید.
- ماساژ روزانه پاها را برای جریان پیدا كردن خون فراموش نكنید.
- داشتن پاهای سالم بستگی به پیاده روی منظم دارد. این دستورالعملی است كه باید همیشه آن را درنظر داشت.
- از كارهایی كه مطمئناً واریس را به دنبال دارند از جمله كفشهای پاشنه بلند و كفش های خیلی تنگ دوری كنید؛ چراكه در این شرایط جریان خون دچار مشكل می شود. همچنین اضافه وزن همیشگی نیز واریس را درپی دارد.

حجم سینه ها پس از زایمان و تأثیرات زیادی که تغییر هورمون ها بر بدن می گذارد:
در مدت بارداری، حجم سینه ها تحت تأثیر هورمون ها تا حد زیادی افزایش می یابد. پس از زایمان، اگر مادر به نوزادش شیر ندهد، اندازه آنها به خاطر توقف ترشح زیر به سرعت كاهش می یابد. برعكس اگر شیردهی ادامه یابد، حجم سینه ها افزایش یافته و پس از اینكه كودك از شیر گرفته شود، كوچك می شوند.

از آنجا كه این عضو بدن فاقد ماهیچه است و بافت های نگهدارنده غدد سینه ضعیف هستند، این تغییر اندازه را به سختی تحمل می كند. این تغییرات، تأثیرات قابل توجهی بر زیبایی و تناسب سینه ها می گذارد كه مطمئناً برای شما عجیب و تازه است. یك تمرین جادویی برای تقویت ماهیچه های سینه و زیبایی بخشیدن به آنها، یك راهكار ساده و مفید را توضیح می دهیم: به طور مبالغه آمیز و طوری كه دندان ها را به هم می فشارید، بخندید. در این حالت ماهیچه های گردن را 8 تا 10 ثانیه منقبض نگه دارید. این تمرین را هر بار 10 مرتبه تكرار كنید.

یكی دیگر از قسمت های بدن كه تغییرات زیادی را تحت تاثیر هورمون ها تحمل می كند، پوست است.در دوران بارداری به خاطر فعالیت هورمون ها، حالت ارتجاعی بیشتر و رطوبت بهتری پیدا می كند و به همین خاطر است كه چهره مادران آینده عموماً شفاف و زیبا می شود. اما كمبود هورمونی پس از زایمان تاثیر عكس دارد و خشكی و كدر شدن پوست را در پی دارد. خستگی نیز مزید بر علت شده و معمولا بر تیرگی صورت مادر می افزاید.

در نه ماه مقدسی كه مادر فرزند را در وجود خود می پروراند، پوست تا حد زیادی كشیده میشود. این كشیدگی به حدی است كه فیبرهای كلاژن و الاستین از هم جدا و پاره می شوند و ترك های زشتی به وجود می آید. در هفته های پس از زایمان این خطوط قرمز یا كمبود به وضوح دیده می شوند و روی شكم، ران ها، باسن، سینه ها و یا بخش های دیگر بدن ظاهر می شوند. این ترك ها با توجه به ساختار و خصوصیات پوست، طی چند هفته كمرنگ شده و به حالت رگه های سفیدی در می آیند كه البته هیچ گاه به طور كامل از بین نمی روند.

رنگ دانه های روی پوست هورمون های دوران بارداری باعث ایجاد لكه های قهوه ای روی بخش هایی از بدن مانند سینه ها و قسمت تحتانی بدن می شود. خطوط قهوه ای رنگی نیز ممكن است از ناف به سمت پایین بدن ظاهر شود كه غالبا پس از سه ماه از بین می رود.

ماسك دوران حاملگی یا ملاسما نیز گاه روی صورت خانم باردار؛ خصوصاً افراد گندمگون به شكل لكه های قهوه رنگی روی پیشانی، چانه و گونه ها شكل می گیرد. لكه ها ممكن است از 3 ماه تا یك سال بعد از بارداری باقی بماند، به ویژه در مورد خانم هایی كه قرص های ضدبارداری مصرف می كنند. پوست در این مرحله مستعد ظاهر شدن لكه های قرمز است كه گاه خود به خود بهبود می یابند و در مواقعی نیز احتیاج به مراجعه به پزشك است.

توجه: مراقب اشعه های خورشید باشید!

محافظت از پوست در برابر اشعه های خورشید و قرار نگرفتن در معرض این امواج مضر یكی از نكات حائز اهمیت است. رنگدانه ها در تمام قسمت های بدن در برابر نور خورشید تا حد زیادی تشدید می شوند و اگر از پوست به خوبی محافظت نشود، این احتمال وجود دارد كه هرگز از بین نروند.

در مورد خال ها؛ این دانه های زیبای پوست نیز بد نیست بدانید كه اگر خال های جدیدی روی پوست ظاهر شد و یا در اندازه و رنگ خال های همیشگی تغییری دیده شد، حتماً به متخصص مراجعه كنید.

موها با تولد نوزاد، تاثیر مثبت هورمون های بارداری متوقف شده و موها تا حد زیادی شروع به ریزش می كند. ناراحت نباشید؛ ریزش موها به تدریج كمتر می شود و پس از اینكه كودك را از شیر بگیرید یا در كنار شیر خود از غذای كمكی استفاده كنید، دوباره رشد می كنند.

توصیه هایی برای اینكه سلامت موها را باز یابید:

- مصرف قهوه را به حداقل برسانید؛ چرا كه این مواد تاثیرات منفی روی ویتامین B دارد. این ویتامین برای داشتن موهای زیبا بسیار مهم است.
- موها را در معرض جریان هوا قرار دهید! اجازه دهید تا موها در هوای عادی خشك شوند. هر صبح و شب موها را شانه كنید تا خون در پوست سر جریان داشته باشد.

ناخن ها : پس از زایمان معمولا ناخن ها نرم و شكننده می شود. همچنین ممكن است رگه های سفیدی روی ناخن ظاهر شود كه نشان دهنده كمبود مواد معدنی بدن است.

دندان ها : بیش از حد نگران نباشید. با این كه در دوران حاملگی از استحكام دندان ها كاسته می شود، اما به این معنا نیست كه جمله "در هر بارداری یك دندان از بین می رود" كاملا صحیح باشد. هورمون ها، التهاب لثه ها را در پی دارند كه غالبا با درد بسیار زیادی همراه است. به علاوه، ذخیره كلسیم بدن كه در دوران بارداری مصرف شده است، پس از زایمان كاملا تجدید نمی شود كه این امر می تواند پوسیدگی های مكرر دندان ها را در پی داشته باشد.

فراموش نكنید كه:

- بهداشت بسیار دقیق و منظم دهان و دندان را رعایت كنید. پس از هر وعده غذایی مسواك بزنید و از دهان شویه حتماً استفاده كنید تا كلسیم و مواد معدنی تامین و سلامت دندان ها حفظ شود.
- اگر دچار خونریزی مكرر لثه ها هستید، حتماً به دندانپزشك مراجعه كنید.
- هر موقع احساس كردید از نظر روحی و جسمی آمادگی دارید، برای جرم گیری پیش دندانپزشك بروید. پس از بهبودی زایمان نیز هرچه زودتر برای ترمیم پوسیدگی های جزئی دندان ها اقدام كنید.